چه موانعی بر سر راه مذاکرات مستقیم تهران-واشنگتن وجود دارد؟

مذاکرات مستقیم میان ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته ای ایران مدت زیادی است که بر سر زبان ها افتاده اما پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری اخیر درایران این مسئله قوت بیشتری گرفته است.

موضوع مذاکرات مستقیم با ایران نه تنها مورد توجه مقامات آمریکایی به ویژه اعضای کنگره قرار گرفته بلکه بسیاری از رسانه های آمریکایی هم اخبار و گزارش های خود را به این موضوع مهم اختصاص می دهند.
نشریه وال استریت ژورنال در گزارشی که ۱۳ جولای منتشر شد نوشت که دولت اوباما علاقه مند به تاکید بر مذاکرات مستقیم با ایران است.

بر اساس این گزارش این موضع رئیس جمهوری آمریکا در نتیجه انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری جدید ایران است که سیگنال های مثبتی را چه بطور عام و چه به طور خاص درباره علاقه اش به تعامل با جامعه بین الملل در مورد برنامه هسته ای فرستاده است.

این گزارش همچنین به نقل از یکی از مقامات بلندپایه آمریکا می گوید:ما آماده مذاکرات مستقیم با ایران هستیم و می خواهیم این احتمال را تقویت کنیم.

به طور کلی تاریخ روابط ایران و آمریکا پر از مذاکرات شکست خورده پنهان و آشکار است.با این وجود به رغم روابط خصمانه میان دو کشور از زمان شکل گیری جمهوری اسلامی ایران تلاش های بسیاری هم برای باز کردن باب مذاکرات از یک و یا هر دو طرف در دوران روسای جمهور مختلف در آمریکا وجود داشته است.

نشانه ها زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه هر دو طرف خواهان حل منازعات خود هستند که از آن جمله می توان به سفر سری «روبرت مک فارلین»، نماینده ویژه پرزدینت ریگان به تهران در سال ۱۹۸۶ و همچنین درخواست غیررسمی ایران برای یک معامله بزرگ در سال ۲۰۰۳ اشاره کرد.

از دیگر نشانه ها همکاری ایران با آمریکا برای ساقط کردن طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی و پیشنهاد باراک اوباما برای «آغاز تازه» در روابط در اظهارات سال ۲۰۰۹ او به مناسبت آغاز سال جدید ایرانی ها بود.

اما تا کنون هیچ یک از دو کشور نتوانسته اند راهی را برای خروج از این وضعیت پیدا کنند.در حقیقت این الگو در میان آمریکا و دشمنانش حتی در جنگ سرد ،زمانی که آمریکا روابط دیپلماتیکش را بلوک کمونیستی حفظ کرد،وجود نداشته است.

اما می خواهیم بینیم چه عواملی مانع ایجاد فرآیند معنی دار مذاکرات میان ایران و آمریکا شده است.
در این زمینه برخی به عامل خصومت رژیم صهیونیستی با ایران اشاره می کنند.

بسیاری بر این عقیده اند که با توجه به خصونت میان ایران و رژیم صهیونیستی هیچ توافقی نمی تواند میان آمریکا و ایران به وجود بیاید.
در حقیقت عادی سازی روابط میان ایران و آمریکا مادامی که ایران و اسراییل موضع خمصانه نسبت به یکدیگر را حفظ کنند بعید به نظر می رسد.
اما تفاوت فاحشی میان برقراری مذاکرات معنی دار و از سرگیری دوباره روابط وجود دارد.

مذاکرات هدف دار می تواند به کاهش تنش ها کمک کند و منجر به پیدا کردن راه حلی برای مسائل حیاتی شود بودن اینکه نیازی به برقراری فوری روابط باشد.
علاوه بر نقش اسراییل تنش های دو طرفه ای میان ایران و آمریکا وجود دارد که تیره بودن روابط را تضمین می کند.
عدم اعتماد عمیق یکی از موانع اصلی شکل گیری مذاکرات است،هر دو طرف لیست بلندبالایی از عواملی دارند که بی اعتمادی را میان آنها به وجود آورده است.
در مورد ایران می توان به نقش غیر قابل انکار آمریکا در کودتای ۱۹۵۳ و سرنگونی دولت مصدق،نخست ویزر محبوب ایرانیان در آن زمان اشاره کرد.
درمورد آمریکا هم ،اشغال لانه جاسوسی این کشور در تهران در سال ۱۹۷۹ که منجر به گروگان گرفتن ۵۲ آمریکایی به مدت ۴۴۴ روز شد آغاز بی اعتمادی واشنگتن نسبت به ایران بود.
مانع دیگر فعالان تندرو و خرابکاران از هر دو طرف هستند. گروه های تندرو همواره سعی می کنند مذاکره ایران با آمریکا را خط قرمز معرفی کنند در حالی که رهبر ایران ،آیت الله خامنه ای شخصا در سخنرانی ماه مارس اشاره کردند که مخالف با مذاکرات مستقیم با ایران نیستند گرچه به این مذاکرات خوشبین هم نیستند.
عامل بعدی نقش غرور در میان سیستمداران و مردم ایران است که سیاستگذاران آمریکایی نسبت به ان بی اعتنا هستند.
جه خوب چه خوب،ایرانی ها مردمی دارای غرور و شکوه هستند که ریشه در تاریخ طولانی و نقش ژئوپلتیک آنها در منطقه دارد.
زبانی که آمریکا در مورد ایران به کار می برد زبان تهدید است و این رویکرد موجب بسته شدن درهای برقراری مذاکرات شده است.
کارشناسان برجسته مسائل ایران از جمله «جورج پرکوویوچ» و «شهرام چوبین»بر این اعتقادند که غرور ملی ایران است که برنامه هسته ای این کشور را پیش می برد.
این است که لزوم یک میانجی آشنا با فرهنگ ایران و غرب را برای کمک به آغاز مذاکرات ضروری می کند.
در حقیقت نقش میانجی از بین بردن بی اعتمادی های مزمن میان دو طرف است و یک کور سوم و یا گروهی از مردم می توانند این نقش را ایفا کنند.
به هر حال موقعیتی که اکنون برای حل بن بست برنامه هسته ای ایران به وجود آمده تازه و جدید است و در هشت سال گذشته وجود نداشته است.
حسن روحانی عزم خود را برای پایان دان به این مسئله جزم کرده و مردم ایران با رای داده به او در این رفراندم شرکت کرده و نشان دادند که خواستار پایان دادن به بحران هسته ی هستند.
روحانی در وعده های انتخاباتی اش گفت که ما تحریم را می شکنیم و اگر به او این شانس داده نشود که تحریم ها را کمتر کند جبهه گسترده ای علیه او شکل خواهد گرفت. http://hadidnews.com/vdciz5ar.t1ap32bcct.html