پزشکی بازساختی؛ چشم‌انداز روشن ایران در پزشکی آینده

به گزارش حدید نیوز؛ رشد پزشکی بازساختی، دهه اخیر در سراسر جهان شتاب گرفته و پژوهش‌های بسیاری برای استفاده از این دانش در درمان بیماری‌های صعب العلاج در جریان است.

از آنجا که برخی اعضای بدن در مواجهه بدن با برخی از بیماریها مانند دیابت و بیماریهای قلبی قابل ترمیم نیستند، دانشمندان پزشکی می‌کوشند تا با استفاده از دانش بازساختی راهکارهایی برای ترمیم و بهبودی اندام‌های بیمار بیابند.

دانش پزشکی بازساختی در پی همین کوشش‌های علمی متولد شده و با کاربردی کردن سلول‌های بنیادی و استفاده از مهندسی بافت، ۲ هدف اصلی ترمیم بافت آسیب دیده و تولید بافت، سلول یا اندام‌ها را دنبال می‌کند.

پزشکی بازساختی؛ چشم‌انداز روشن ایران در پزشکی آینده

چشم انداز روشن ایران در پزشکی بازساختی

ایران نیز در عرصه دست‌کم از نظر تربیت نیروی انسانی متخصص خوب عمل کرده و به گفته سعید آبرون، پژوهشگر پزشکی بازساختی، ایران جایگاه بسیار خوبی در پزشکی بازساختی دارد و چشم انداز آن در این دانش نوین بسیار روشن است.

مدیر فنی شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان که در رویداد تخصصی پزشکی بازساختی-پزشکی آینده در شیراز سخنرانی می‌کرد، گفت : با توجه به ظرفیت علمی موجود در دانشجویان و پژوهشگران جوان کشور، به آینده ایران در این رشته، بسیار امیدوار است.

از نظر آبرون که در این عرصه پزشکی پژوهش‌های و مطالعات تخصصی داشته، ایران در آموزش و تحقیقات خوب عمل کرده و هر چند هنوز در تحقیقات نیازمند تلاش بیشتری است اما باید آموزش و پژوهش تقویت شود تا نتایج آن را در بالین بیماران ببینیم؛ در این سطح هنوز کارهای بسیاری هست که باید انجام شود.

او یادآور شد: در سطح بالینی با جان انسان سروکار داریم، بنابراین موضوع بسیار حساس است و وزارت بهداشت باید با ورود به این عرصه و سختگیری‌های لازم، شرایطی مهیا کند تا کار اصولی و اثرگذار انجام شود.

آنطور که مهدی هادی، متخصص سلول درمانی و پزشکی بازساختی گفت: امروزه یکی از مباحث مهم در نگاه حاکمان و برنامه‌ریزان در کشورهای پیشرفته جهان، پس از انرژی هسته‌ای، پزشکی بازساختی و دانش سلول‌های بنیادی است.

او معتقد است که ایران پا به پای جهان در لبه دانش پزشکی بازساختی حرکت کرده و محصولاتی قابل رقابت با محصولات جهانی را تولید و به بازار عرضه کرده است.

اما از نظر او و دیگر متخصصان ضرورت‌هایی نیز برای ادامه مسیر توسعه پزشکی بازساختی در ایران وجود دارد که نمی توان از آنها چشم پوشید.

ضرورت‌های توسعه پزشکی بازساختی در ایران

به گفته دبیر علمی رویداد تخصصی پزشکی بازشناختی- پزشکی آینده، ایران پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه پزشکی بازساختی داشته اما این روند در کاربرد، دستاوردها و پیشرفت‌ها ملموس نیست؛ مساله‌ای مهم که دلیل اصلی برگزاری ابن رویداد علمی بود.

ایجاد ارتباط میان دستاورد علمی و کاربرد این دانش نیازمند ضرورت‌هایی است که برگرفته از اظهار نظر متخصصان می‌توان به‌عنوان حمایت‌های همه جانبه، جهت‌دهی به آموزش و حرکت در مسیر عمل و بالین دسته‌بندی کرد.

مهدی هادی از متخصصان پزشکی بازساختی معتقد است که در سطح آموزش چه در صنعت سلول درمانی و چه در مراکز تحقیقاتی مانند رویان، برنامه‌های آموزشی بسیار خوبی اجرایی شده اما یکی از ضعف‌ها این است که بسیاری از هزینه‌های دانشگاه‌ها و مراکز علمی تحقیقاتی نتیجه مطلوب را به دنبال ندارد.

او گفت: بسیاری از تحقیقات اگرچه علمی است اما برای صنعتی شدن مناسب نیست.

این متخصص سلول درمانی و پزشکی بازساختی پیشنهاد کرد: کارشناسان و صاحب‌نظرانی به عنوان مشاور در کنار مراکز آموزشی و تحقیقاتی قرار گیرند تا مسیر پژوهش‌ها به شکل صحیح ترسیم و تعیین شود؛ دانشگاه‌ها باید از ابتدای نگارش یک پروپوزال تحقیقاتی مشاوره دریافت کنند تا با حرکت در مسیری درست، نتیجه تحقیقات منجر به تولید ثروت شود.

هادی ادامه داد: هم دانشجویان و هم اعضای هیات علمی نیازمند آموزش هستند تا به جای تولید یک یا چند مقاله از تحقیقات علمی، یک پکیج دانش فنی تولید کنند؛ به گونه‌ای که قابلیت صنعتی‌سازی داشته باشد.

این متخصص سلول درمانی و پزشکی بازساختی گفت: در سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالا نظیر همین حوزه، ستادهایی در سطح ملی تشکیل شده نظیر ستاد زیست فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری، ستاد سلول‌های بنیادی و ... که پروژه‌ها را بررسی و داوری کرده و تسهیلاتی را به طرح‌های مناسب، به شکل بلاعوض یا تسهیلات، اعطا می‌کنند.

هادی در عین حال گفت: طی یکسال گذشته شاهد کمرنگی ، ضعیف و کم جذابیت شدن حمایت‌ها در این حوزه بوده‌ایم که ضرورت ورود حاکمیت برای تقویت تسهیلات و حمایت‌ها را به عنوان یک ضرورت بروز داده است.

وی اضافه کرد: این به معنای آن است که باید تدابیری اندیشیده شود تا مسیر تحقیقات علمی به سوی صنعتی‌سازی قطع نشود و در نهایت چنانکه سعید آبرون نیز بر آن تاکید کرد به بالین بیماران برسد.

او اظهار کرد: هر چند در کشور امروز نیز شاهد فعال شدن مراکز پزشکی بازساختی هستیم، اما برای توسعه باید دولت، خیرین، متخصصان و نهادهای مرتبط باید همراهی کنند.

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز امروز ایران در زمینه‌های آموزش و پژوهش رشد خوبی در دانش پزشکی بازساختی دارد اما باید در ادامه بر سطح بالینی تمرکز کرد.

اسماعیل میرزایی گفت: ایران از نظر آموزش و تربیت نیروی متخصص و آموزش مشکلی وجود ندارد و در بسیاری از دانشگاه‌های کشور نیروی متخصص در رشته‌هایی نظیر بایوتکنولوژی پزشکی، پزشکی مولکولی تحصیل می‌کنند.

او اضافه کرد: در پژوهش نیز خوب عمل شده و سرانه تولیدات علمی ایران در این زمینه بالا است اما ضعف در تجاری سازی و ورود به بازار است.

وی توضیح داد: سالها است که عمل‌های جراحی بسیار پیشرفته و پیوند عضو در شیراز انجام می‌شود، اما پزشکی بازساختی درمان جدیدی محسوب می‌شود که مشکلات شیوه‌های درمانی نظیر پیوند، از اهدا کننده تا ایمنوژنسیتی تا زدن پیوند و هزینه و زمان انتظار را ندارد.

معاون دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت: تقویت این مبحث را نیازمند سرمایه گذاری مناسب، داشتن برنامه مدون و تامین زیرساخت است و باید زمینه‌ای فراهم شود تا محصولاتی که فاز آزمایشگاهی را با موفقیت طی کرده‌اند، در محیط‌های استاندارد، وارد پروسه تولید شده و در مرحله بالینی تست و مصرف شوند.

به عقیده او گام برداشتن در این مسیر ریسک پذیر نیازمند حمایت نهادهای مختلف، از وزارتخانه‌ها، معاونت فناوری ریاست جمهوری، دانشگاه‌ها و ستادهای ویژه فارغ التحصیلان و متخصصان مستعد و توانمند تا زمینه برای تجاری سازی را فراهم کنند.

او این را هم اضافه کرد که به دلیل‌های ریسک‌پذیر بودن بودن این بخش، لازم است دولت در یک قسمت از پروسه پزشکی بازساختی، ورودی کامل و دائم داشته باشد تا ریسک‌ها کم و انگیزه ورود و فعالیت برای بخش خصوصی، فراهم شود.

پزشکی بازساختی؛ چشم‌انداز روشن ایران در پزشکی آینده

راه‌های رفته در پزشکی بازساختی ایران

با همه راه‌های نرفته، اما ایران گام‌های بلندی هم در سطح اجرایی پزشکی ساختاری برداشته است؛ در عرصه آموزش چه در صنعت سلول درمانی چه در مراکز تحقیقاتی نظیر رویان، برنامه‌های آموزشی بسیار خوبی اجرایی و دنبال شده است.

به گفته هادی، متخصص سلول درمانی و پزشکی بازساختی برای سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالا نظیر همین حوزه، ستادهایی در سطح ملی تشکیل شده نظیر ستاد زیست فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری و ستاد سلول‌های بنیادی شکل گرفته تا پروژه‌ها را بررسی و داوری کرده و تسهیلاتی را به طرح‌های مناسب، به شکل بلاعوض یا تسهیلات، اعطا می‌کنند.

به گفته او شرکت‌های مختلف در عرصه تجاری کردن محصولات تحقیقاتی در کشور فعال شده‌اند.

به گفته سعید آبرون جانشین رئیس موسسه رویان، امروز علاوه بر رویان که پیشینه خوبی در این عرصه دارد، شرکت‌ها و موسسه‌های خصوصی متعددی با دریافت مجوزهای لازم، فعال شده‌اند.