رواج مهریه‌های سنگین طی سالهای اخیر باعث شده تعداد زیادی از مردان راهی زندان شوند.
تاریخ انتشار :سه شنبه ۲۴ ارديبهشت ۱۳۹۲ ساعت ۱۸:۵۱
مهریه را هم می‌گیرند، هم می‌دهند
زندانیانی که آزادی‌شان را «بازار طلا» تعیین می‌کند
از سکه طلا به عنوان هدیه در جشن‌ها ، اعیاد ملی و مذهبی، مراسم ازدواج، تجلیل، تودیع، اعطای جوایز ورزشی، مسابقات و المپیادهای علمی، و سایر مناسبت‌ها استفاده میشود اگر تا سالهای گذشته برای هدیه دادن اولین گزینه ای که به سراغش می رفتیم طلا و سکه بود در ماه های اخیر با گران شدن قیمت این فلز گرانبها، لااقل در بین اقشار آسیب پذیر و متوسط جامعه دیگر کمتر کسی پیدا می شود که برای کادو طلا هدیه بدهد اما در این میان افراد اندکی هستند که هنوزهم سکه و طلا را هدیه ای لاینفک در میان هدایا به حساب می آورند.
اما در این بین کسانی هم هستند که هرماه یا هرچند ماه مجبور به خرید سکه طلا هستند، و متاسفانه نوسانات و افزایش قیمت طلا در زندگی آنها تاثیرگذار است.این افراد نه دلال سکه هستند،نه بنکدار ویا صاحب کارگاه ساخت زیورآلات، اینها مردانی اند که از بدی روزگار گرفتار مهریه همسر خود هستند که بسیاری از آنها باید با حقوق کارگری و کارمندی ماهیانه مبلغی را بابت خرید سکه طلا بپردازند.
* مهریه را همه می‌گیرند، همه می‌دهند!
رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :أفضَلُ نِساءِ اُمَّتِی أصبَحُهُنَّ وَجها وأقَلُّهُنَّ مَهرا .بهترین زنان امّت من ، خوبروترین و کم مهریهترین آنان هستند.
دقیقا معلوم نیست چه زمان و چه کسی سکه طلا را به عنوان مهریه زن تعیین کرد، اما در ایران بسیاری از مردم، مهریهٔ دختران خود را بر مبنای سکه طلا تعیین می کنند؛ تعداد آن برایشان تفاوت ندارد از سال تولد دختر گرفته تا شمار ائمه و سوره‌های قرآن کریم به عنوان مهریه دختران بریده میشود، چون همیشه در اینگونه مجالس به یک مثل قدیمی و صد البته دروغ بسنده می کنند که مهریه را کی داده، کی گرفته غافل ازاینکه باید سری به محاکم قضایی خانواده بزنند تا ببینند هم مهریه را می گیرند، هم می دهند.
از آنجایی که مهریه زن در قوانین اسلامی و شرع مقدس عندالمطالبه اعلام شده است لذا زن بعد از جاری شدن صیغه عقد صاحب و مالک آن چیزی است که مرد به عنوان صداق یا هدیه برای اون تعیین کرده و می تواند هر وقت مایل باشد آن را از مرد طلب کند. در اینجا به آقایان مجرد توصیه می کنیم مهریه همسرآینده تان را بر پایه توان مالی و وضع موجود خود برگزینید تا در صورت درخواست مهریه از سوی همسر با مشکل مواجه نشوید.
* مهریه؛ یک سنت دینی یا اهرم فشار؟
الإمامُ الصّادقُ علیهالسلام :أمّا شُؤمُ المَرأةِ فکَثرَةُ مَهرِها وعُقوقُ زَوجِها. شومى و ناخجستگى زن ، زیاد بودن مهریه او و نافرمانى از شوهرش مىباشد.
مهریه در گذشته های دور بعنوان یک سنت مطرح بود و شاید در مقابل قوانینی که همگی مردانه بوده اند و زنها را برای فعالیت اجتماعی و اشتغال در تنگنا قرار می دادند وسیله ای بود برای دفاع از حقوق زنان ، این حق در گذشته بصورتی بود که مردان در ابتدای زندگی آن را از روی میل پرداخت می کردند و برای گرفتن و دادن آن روشهای عینی وجود داشته است.
اگر بخواهیم مهریه را حقی متقابل (بعنوان یک هدیه خوشایند نه همراه دعوا و درگیری) در مقابل حق همسری مرد درنظر بگیریم مطمئناً مهریه های امروزی هرگز چنین هدفی را دنبال نمی کند. مهریه های سنگین امروزی در بهترین شکل خود به اسلحه ای دفاعی برای زنان در آمده است تا هر گاه از جانب همسر خود احساس خطر نمودند به اختیار با آن بتوانند مرد را در تنگنا قرار داده و احیاناً طلاق بگیرند (کمتر پیش میآید که مهریه های سنگین بوسیله جوانان امروزی قابل پرداخت بوده تا تامین مالی را برای زنان در پی داشته باشد). با نگاهی به نظراتی که مربوط به مدافعان حقوق زنان است متوجه می شویم که اکثریت قریب به اتفاق این جمعیت با این مفهوم به مهریه توجه دارند. همچنین با بررسی سوابق پرونده های مهریه به خوبی به این موضوع پی می بریم که کارآئی مهریه از شکل سنتی و دینی خودش خارج شده است.
* بدهکاران و طلبکارانی که روزی عاشق هم بودند
رسول خدا(صلی الله علیه و آله): وَ مَنْ ظَلَمَ امْرَأَةً مَهْرَهَا فَهُوَ عِنْدَ اللهِ زَانٍ وَ یَقُولُ اللهُ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَبْدِی زَوَّجْتُکَ أَمَتِی عَلَى عَهْدِی فَلَمْ تَفِ لِی بِالْعَهْدِ فَیَتَوَلَّى اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ طَلَبَ حَقِّهَا فَیَسْتَوْجِبُ حَسَنَاتِهِ کُلَّهَا فَلَا یَفِی بِحَقِّهَا فَیُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّار(ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،۲۸۳)؛ و هر کس مهریه زنش را ندهد نزد خدا زناکار به شمار مىرود، و روز قیامت خدا به او مىگوید: اى بنده من، کنیزم را با پیمانى که از تو گرفتم به همسرى تو در آوردم ولى تو به عهد من وفا نکردى. اینجاست که خداوند خود حق آن زن را مطالبه مىکند و تمام حسنات مرد به حق آن زن مىرسد و فرمان صادر مىشود که او را به دوزخ بیفکنید.
شاید در گوشه کنار جامعه با افرادی مواجه شده باشید که یا سکه بدهکارند یا طلبکار، مردانی که با قبول مهریه سنگین که یا به خواست خود زیر بار آن رفته اند، یا فشار و در خواست خانواده‌ها باعث قبول چنین جهالت و بی تدبیری شده است که مجبورهستند هر ماه سکه ای خریداری و به عنوان مهریه به همسرشان بپردازند تا شاید روزی از دین همسر خود خارج شوند.
آن سوی ماجرا طلبکارانی ایستاده اند که با توجه به شرع مقدس، هدیه همسرشان را که روزی از روی محبت و اثبات دلدادگی و حتی اصرار آنها(زن) برای او تعیین کرده است را به زور و بدون توجه به شرایط فعلی زوج طلب می نمایند و شاید هیچ کدام گمان نمی کردند کار به جایی بکشد که همسرشان نتواند به هدیه که روزی وعده آن را داده بود عمل نماید و تنها دلداده زندگیشان را پای میز محاکمه ببینند و یا حتی پشت میله های زندان بیاندازند و یا هدیه ای که مرد برای همسرش تعیین می کند را روزی با تهدید دادگاه و زور دستبند پرداخت کند.
اینها کسانی هستند که عمدتا بدلایل مختلف دیگر قادر به ادامه زندگی مشترک نیستند، زنانی که با کوچکترین مشکل واختلاف سلیقه یا برای بدست اوردن خواسته های خود مهریه به اجرا گذاشته و همسر خود را محکوم به پرداخت آن که عمدتا سکه می باشد می کنند. زوجهایی که اگر روزهای اول اشنایی کمی هوشیارترو بدور از احساسات و عشق های آتشین که در بعضی از موارد چشم عقل را هم کور می کند، با اگاهی تصمیم می گرفتند و در زندگی مشترک با کمی گذشت و صبر در مقابل فرود و صعود و توجه به حقوق یکدیگر زندگی را به سر انجام می رساندند شاید کارشان به اینجا نمی رسید که در راهروهای دادگاه، در مقابل چشم ده ها نفر با یکدیگر به پرخاشگری و دشنام رفتارکنند و هر کدام در صدد محق دانستن خود در محکمه و منکوب کردن دیگری و بردن آبروی خانواده های یکدیگر برآیند.
اما دراین میان حساب مردهایی که متاسفانه یا معتاد هستند یا به دلایل اخلاقی و روانی عرصه را چنان بر زن تنگ کرده اند که زن برای فرار از اوضاع بوجود آمده مطالبه مهریه را آخرین حربه خود برای تسویه حساب با چنین مردانی می دانند جداست و فعلا در این مطلب به آنها نمی پردازیم.
* مهریه؛ بهانه‌ای برای محبت مرد به زن
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم : خَیرُ الصَّداقِ أیسَرُهُ .بهترین مهریه ، سبکترین آن است.
اینجا مردان و زنانی هم پیدا می شوند که در آغاز زندگی زناشویی مهریه را چیزی به غیر از سکه انتخاب کردند و مهر را با عشق و محبت در زندگی مشترک پایه گذاری کردند و اگر سکه طلا را به عنوان صداق برگزیدند به تعداد پایین آن اکتفاء کردند تا در اینده بتوانند مهریه همسر خود را به راحتی پرداخت و دریافت نمایند. چرا که اصل مهریه را داشتن وجود آرامش بخش در کنار یکدیگر دریافتند و اگر خدای ناکرده مشکلی متصور زندگیشان شد کار به زندان و دادگاه نکشد.
* عدم تناسب بین درآمد ماهانه و سقف پرداخت مهریه
اما نکته ای که مورد بحث است، موضوع زندانی شدن محکومان مهریه و دیه می باشد که یکی از معضلات جامعه طی سالهای اخیر بوده و با رواج تعیین مهریه‌های سنگین برای زنان و اجرا گذاشتن آن و همچنین ناتوانی مردان در پرداخت مهریه باعث شده بود بر اساس ماده ۲قانون اجرای محکومیت‌های مالی تعداد زیادی از مردان راهی زندان شوند.
محکومانی که در سالها و ماه های قبل، پرداخت یک سکه در ماه هم برایشان دشوار بود، چه رسد به وضع فعلی که با بالارفتن یکباره قیمت سکه دیگر با حقوق ماهی یک میلیون تومان هم نمی توانند از پس پرداخت آن بر آیند. متاسفانه در بسیاری از موارد آرای صادره قضات ،هیچ تناسبی با درآمد ماهانه مرد و پرداخت ماهیانه مهریه ها ندارد. گاهی وقتی به احکام صادره در سالهای ۸۹ و ۹۰ نگاه می کنیم، خواهیم دریافت قیمت سکه در سال ۸۹ چیزی درحدود ۴۰۰هزار تومان، سال ۹۰ این رقم حدود۶۰۰ هزار تومان ودر سال ۹۱ به یکباره این رقم به یک میلیون تومان تا یک میلیون پانصد هزار تومان هم رسید و محکومان مهریه علنا دیگر توانایی پرداخت این مبلغ را ندارند.
* نباید کسی برای مهریه زندانی شود
در تیرماه سال ۹۱ ، آیت الله صادق لاریجانی بنا به توصیه رهبر معظم انقلاب نخستین بار در جلسه مسوولان عالی قضائی از تدوین آئین نامه ای خبر داد که به موجب این آیین‌نامه افرادی که در پرداخت مهریه و دیه معسر هستند و یا در معسر بودن یا نبودن آنان تردید وجود دارد، به زندان نخواهند رفت. رئیس قوه قضائیه بخشنامه اصلاحیه بند ج ماده ۱۸ آئین نامه را طی شماره ۱۰۰/۱۵۴۵۸/۹۰۰۰-۳۱/۴/۹۱ در حالی به دادگاه‌های سراسر کشور ابلاغ کرد که بیش از ۳ هزار زندانی مهریه در انتظار اجرای آن و آزادی بودند.
در اصلاحیه این ماده با یک تبصره آمده است: چنانچه ملائت محکوم علیه نزد قاضی دادگاه ثابت نباشد، از حبس وی خودداری و چنانچه در حبس باشد آزاد می شود.
تبصره: در صورتی که برای قاضی دادگاه ثابت شود محکوم علیه با وجود تمکن مالی از پرداخت محکوم به خودداری می کند، با درخواست محکوم له و با دستور قاضی دادگاه، تا تادیه محکوم به حبس می شود.
با وجود ابلاغ بخشنامه قوه قضائیه درباره زندانیان معسر یا ناتوان در پرداخت بدهی مالی، همچنان تعدادی از این بدهکاران در پشت میله‌های زندان نگه داشته شده‌اند که کار‌شناسان حقوقی ایراد را در برخی تفسیرهای شخصی از این بخشنامه می‌دانند. زندانیانی که به گفته رئیس دستگاه قضاء یا قطعا معسر بودند یا دلیلی بر معسر نبودن آنان در دست نبوده و ماندن آنها در پشت میله‌های زندان هم جز ضرر برای خود و خانواده‌هایشان چیزی نداشت.
در این میان افرادی بودند که بدلیل ناتوانی در پرداخت مهریه مدتی را در زندان سپری کرده و با ابلاغیه جدید ریاست قوه قضائیه آزاد شده اند ولی بدلیل افزایش قیمت بی حدو مرز طلا در بازار داخلی ، پرداخت مهریه به کل برایشان ناممکن شده است.
* بی توجهی بعضی قضات به ابلاغیه رئیس دستگاه قضا
با بعضی از محکومان مهریه گفتگو کردیم که از بی توجهی بسیاری از قضات نسبت به درآمد ماهیانه شخص و احکام صادره ناراضی بودند. یکی از محکومان می گفت: متاسفانه بخشنامه ای که برای آزادی زندانیان مهریه صادر شد را بسیاری از قضات اجرا نمی‌کنند و با اینکه برای دادگاه شاهد آوردم که توانایی پرداخت پیش قسط، که چیزی در حدود ۱۰ سکه می باشد را ندارم باز اصرار دارند که باید آن را پرداخت کنم تا از زندان آزاد شوم.
دیگری میگوید: اوایل سال ۹۱ درست زمانی که سکه ۷۰۰ هزار تومان بود و حقوق من ۶۰۰ هزار تومان قاضی محترم مرا به پرداخت، ۲۰ سکه پیش قسط و هر ۴ ماه یک سکه بهار ازادی محکوم کرد، که به رای صادره اعتراض و آن را به دادگاه تجدید نظر فرستادم و رای جدید با وقفه پنج ماهه بدین صورت برای من صادر شد، پرداخت ۵ سکه بعنوان پیش قسط و هر ۴ ماه یک سکه که در این وقفه چند ماهه قیمت سکه از ۷۰۰هزار تومان به ۱۴۵۰۰۰۰ تومان رسید و من بدون هیچ پس انداز و حقوقی که هیچ تغییری در ان ایجاد نشده بود که یا با قرض از دیگران ویا صندوق وام هایی که به تازگی در بین خانواده ها رایج شده توانستم ۵ سکه پیش قسط را تهیه کنم و حال نمی دانم برای پرداخت اقساط بعدی با حقوق ۶۰۰ الی ۷۰۰هزار تومان چکار کنم؟
* لزوم همکاری قوه قضائیه و بانک مرکزی/ ایده فروش سکه به قیمت دولتی به محکومان مهریه
اما در این جا راهکارهایی مانند وام قرض الحسنه بانک مرکزی هم فایده ای ندارد چون برای دریافت این وام هم مانند دیگر وام های بانکی باید از هفت خان رستم عبور کرد و حال اینکه به گفته بسیاری از محکومان مهریه، برای دریافت این وام حتما باید از زندان درخواست ارسال کرد!
در سال گذشته بانک مرکزی برای جلوگیری از افزایش قیمت سکه تصمیم به پیش فروش آن با قیمت هایی پایین تر از قیمت بازار کرد که در مرحله اول بدلیل فاصله قیمت سکه بانکی با بازار از این طرح استقبال شد، دراین میان بعضی محکومان مهریه توانستند فقط برای یک یا سه ماه از اقساط مهریه سکه خریداری کنند. این پیش فروش هم بدلیل اینکه پرداخت سکه در شش ماهه بعد از خرید انجام می شد برای محکومان مهریه بسیار مشکل ساز و غیر قابل قبول بود و علنا هیچ فایده و کمکی برای این افراد محسوب نمی شد، اما نکته ای که بسیاری از محکومان مهریه در گفتگوبا ما به آن اشاره کردند و بنظر با کمی تعامل بین قوه قضائیه و بانک مرکزی راهکاری بسیار کمک ساز برای این قشر می تواند باشد و اگر واقعا مسئولین مربوطه به دنبال سود شخصی نیستند می توانند با این ایده در رفع گرفتاری این قشر قدم بردارند.
قوه قضائیه و بانک مرکزی با ایجاد تمهیداتی می توانند مکانی را در بعضی بانک ها یا شعبی در دادگاه های خانواده ایجاد نمایند تا محکومان با در دست داشتن احکام صادره یا معرفی نامه به شعب قضایی با ذکر تعداد سکه های معوقه و بدهکار به این شعب مراجعه نمایند و نام آنها در یک شبکه سراسری ثبت شود و بانک مرکزی که می‌داند قیمت سکه در بازار بصورت حباب دار و گران عرضه میشود برای این افراد به صورت خاص سکه را به قیمت دولتی که دارای ثبات قیمت می باشد ارائه نماید. به حتم بخشی از این محکومان که در مراحل پرداخت ماهانه و پیش قسط هستند از این طرح استقبال خواهند کرد. http://hadidnews.com/vdccesqi.2bqx08laa2.html
hadidnews.com/vdccesqi.2bqx08laa2.html
منبع : رجا
