لینک به قسمت اول
به گزارش حدید نیوز براي شناخت گروه هاي معاند و احزاب اپوزيسيون و اين كه اين معاني بر چه كساني بار مي شود يا در حقيقت اپوزيسيون كيست ؟ و چرا به آنها اپوزيسيون اطلاق مي گردد لازم است ابتدا تعريفي دقيق و همه جانبه از آن ارائه داده تا بتوانيم به راحتي مصداقهاي آن را شناسايي و مورد بررسي قرار دهيم.
هر تعريف داراي دو ويژگي مهم و كلي است . به عبارت ديگر هر تعريفي بايد جامع و مانع باشد. جامع يعني اينكه تعريف همه مصاديق خود را در بر گيرد و مانع يعني اينكه آن تعريف به گونه اي باشد كه هيچ مصداق غير خودش را در خود راه ندهد.
براي روشن تر شدن مسئله به اين مثال توجه كنيد:
چنانچه در خصوص تعريف "انسان " گفته شود "انسان حيوان است" اين يك تعريف جامع مي باشد زيرا تمامي انسانها حيوان هستند لاكن تعريف مانعي نيست زيرا ساير حيوانات ديگر را مشمول خود نموده است كه انسان نيستند. اما اگر در تعريف انسان گفته شود " انسان حيوان ناطق ضاحك است " چنين تعريفي يك تعريف جامع و مانع است و در حقيقت كامل مي باشد.
در مورد تعريف اپوزيسيون نيز چنين است اگر تعريف ما از اپوزسيون جامع و مانع نباشد درتشخيص مصاديق آن دچار مشكل شده و اختلاف ديدگاهي در مورد افراد، احزاب و جريانات از آن ناشي خواهد شد. بنابراين ارائه يك تعريف دقيق و كامل براي پرهيز از اختلافات ضروري به نظر مي رسد. البته بر همين اساس افراد سياسي ،جناحي و رسانه اي از كلمه اپوزسيون به غلط در غير جاي خود استفاده نموده و تلاش مي كنند ساير احزاب و گروهها را با اين كلمه از ميدان به در كنند. با عنايت به اينكه اپوزسيون داراي بار منفي بوده ميتواند اين مسئله تبعات زيادي را براي جامعه به دنبال داشته باشد.
۱-تعريف اپوزيسيون:
تعريفي كه از اپوزيسيون مورد نظر ماست به شرح زير مي باشد.
"به هر فرد، گروه، حزب، دسته، جمعيت، فكر، مرام كه مخالف نظام حاكم بوده و براي براندازي آن تلاش و فعاليت نمايد اپوزيسيون گفته مي شود. "
در اين تعريف سه نكته اساسي لحاظ گرديده است:
الف: در اين تعريف "تعداد" (كميت) ملاك نمي باشد، ممكن است در يك نظامي يك نفر بدون اينكه در ابتدا داراي حزب و گروه و تشكيلات باشد اپوزيسيون نظام بوده و در جهت مخالفت با آن فعاليت نمايد. بنابراين در نظامهاي گوناگون تعداد افراد اپوزيسيون آن نظام ممكن است متغير باشد در نتيجه هر نامي كه براي تعدادي از اپوزيسيون نظام ها گذاشته شودمي تواند در اين تعريف گنجانده شود از قبيل سازمان ، انجمن، هيئت و ....
ب: هر نظامي كه در عرصه بين المللي تشكيل مي شود فارغ از اينكه آن نظام داراي چه ايدئولوژي و يا گرايش فكري سياسي بوده و چه ديدگاهي دارد همه اين نظام ها بلا استثناء داراي يك چارچوب و هدف هستند. افراد، گروهها و احزابي هستند كه درون اين چارچوب با يكديگر رقابت مي كنند و در نتيجه اين رقابت هر از چندي يك گروه دولت حاكم بر آن نظام را در دست مي گيرد.
دولت يك تيم از افراد سياسي،اقتصادي،فرهنگي و ... هستند كه داراي برنامه و دكترين بوده و معتقد اين برنامه و دكترين اهداف نظام را پيش خواهد برد و در نتيجه تبليغات، مردم به آنها راي داده و دولت را به آنها مي سپارند. ازسوي ديگر گروهها و احزاب ديگر در درون همان نظام و از همان ابتدا با برنامه هاي دولت حاكم مخالفت مي كنند و معتقدند كه برنامه ها و دكترين آنهاست كه اهداف و چارچوب نظام را به پيش خواهد برد . لذا ضمن مخالفت قانوني با دولت، برنامه هاي خود را تبليغ مي كنند و چندي بعد ممكن است مردم به برنامه هاي آنها راي دهند و دولت را به آنها بسپارند . در حقيقت به اين احزاب و گروهها كه در چارچوب يك نظام با يكديگر رقابت مي كنند اپوزيسيون گفته نمي شود. بلكه آنها رقيب يكديگر هستند . به عنوان مثال : در نظام ايالات متحده آمريكا هنگامي كه حزب جمهوري خواه دولت را در دست دارد از همان ابتدا حزب دمكرات با برنامه ها و دكترين حزب جمهوري خواه مخالفت كرده و برنامه هاي خود را تبليغ مي كند در نتيجه ممكن است چهار يا هشت سال بعد حزب دمكرات با راي مردم سكان دولت را در دست بگيرند و اين چرخه همينطور ادامه پيدا ميكند.
در نظام جمهوري اسلامي نيز مدتي دولت دوران جنگ سكان هدايت دولت را در دست گرفت و بعد از مدتي با راي مردم دولت سازندگي ، بعد از مدتي دولت اصلاح طلبان و چندي بعد دولت اصول گرا و بعد از آن ممكن است دولت ديگري با راي مردم قدرت دولت را در دست بگيرد . هر كدام از دولتهاي فوق كه مشغول هدايت دولت هستند ممكن است ساير گروهها در چارچوب قانوني با دولت وقت مخالفتهايي را اعمال نمايند. بنابراين به اين گروهها و احزاب ،اپوزيسيون اطلاق نمي شود بلكه همانطور كه گفتيم به آنها رقيب گفته مي شود. اما احزاب و گروهها و دسته هايي هستند كه مخالفت با دولت فقط ملاك عمل آنها نيست . اين گروهها با اصل و اساس نظام مخالفت مي كنند و در صدد هستند كه نظام حاكم را سرنگون كرده و يك نظام جديد را در كشور خود حاكم گردانند . مثلاً : در كشور تركيه كه نظام لائيك حاكم است برخي از گروهها و احزاب تلاش مي كنند كه نظام لائيك تركيه را از بين برده و يك نظام اسلامي جايگزين آن نمايند. بنابراين نتيجه ميگيريم اپوزيسيون به افراد و احزاب و گروههايي اطلاق مي شود كه مخالفت خود را بر پايه مخالفت بااصل و اساس نظام موجود گذاشته باشند و در صدد باشند كه نظام جديدي را پايهريزي نمايند.
ج: يكي از نكات مهم در اين تعريف بحث مهم فعاليت مي باشد . فعاليت مورد نظر در اين تعريف عبارت است از هر نوع اقدامي كه در جهت براندازي نظام حاكم پي ريزي شود خواه اين فعاليت يك اطلاعيه ، يك سخنراني و يا يك مصاحبه باشد، خواه يك اقدام ترور يا بمب گذاري و يا اقدام براندازانه.
همه اين اقدامات به عنوان فعاليت عليه نظام حاكم تلقي خواهد شد . در اينجا ممكن است اين شائبه پيش آيد كه آيا هيچ فرقي بين يك مصاحبه يا سخنراني و يك اقدام بمب گذاري و ترور به عنوان فعاليت عليه نظام وجود ندارد؟
در جواب بايد