با این رفتارها، اخلاق نبوی را تمرین کنید

حدید نیوز، شاید شما هم گاها با خودتان گفته باشید، یکی مثل پیامبر شدن اصلاً کار ما نیست، اما حقیقت اینجاست که اگر کمی در سبک زندگی و سیره رسول اکرم (ص) دقیق شویم، می‌بینیم که اخلاق و مرام پیامبر خوبی‌ها، بازتابی از ذات حقیقی انسان‌هاست و قدم‌گذاشتن در این مسیری که نتیجه‌ای جز عاقبت‌به‌خیری ندارد، آن‌قدرها هم سخت نیست و کلی هم برکت به همراه دارد. مثلاً حجت‌الاسلام مسعود عالی کارشناس و خطیب مذهبی معتقد است حتی با عمل به یکی از صفات رسول اکرم (ص) می‌شود کاری کرد که پیامبر خدا هیچ‌وقت رهایمان نکند! حالا با این تفاسیر می‌خواهیم همراه با حجت‌الاسلام عالی از چند رفتار ساده‌ای بگوییم که می‌تواند پلی باشد برای اتصال به پیغمبر خدا.

پیشی‌گرفتن در سلام، میان‌بری برای محمدی شدن
یکی از ساده‌ترین و شاید به‌ظاهر ساده‌ترین ویژگی رسول خدا (ص) برای محمدی شدن، پیشی‌گرفتن در سلام‌کردن است. برای پیامبر اکرم (ص) کوچک و بزرگ فرقی نداشت و همواره در این کار پیشقدم بودند. حجت‌الاسلام عالی توضیح می‌دهد: «وقتی چنین چیزی را می‌شنوید شاید فکر کنید، کار سختی نیست اما اگر کسی جواب سلامتان را ندهد یا شل بدهد، می‌گویید ولش کن و رهایش می‌کنید، اما پیغمبر خدا این چنین نبودند و با خدا معامله می‌کردند. روایت داریم که «اگر به کسی سلام کردی و جوابت را نداد، ملائکه جوابت را می‌دهند»؛ پس بدانید کسی که همچون پیغمبر با خدا معامله کند، حتی اگر مورد بی‌مهری قرار گیرد، جواب بهتر را از خود خدا می‌گیرد.»
رسول اکرم (ص) در دو روایت مختلف در مورد اهمیت سبقت‌گرفتن در سلام‌کردن فرموده‌اند: «آغازکننده بر سلام از کبر و نخوت دور است و نزدیک‌ترین مردم به خدا و رسولش کسی است که آغازکننده سلام باشد.» همین فرمایش رسول خدا (ص) به‌خوبی نشان می‌دهد که چرا به پیش‌دستی در سلام توصیه شده است. درواقع، این کار با زدودن کبر و غرور می‌تواند ثمرات ارزشمندی چون محبت و عطوفت میان افراد را به همراه داشته باشد.

خوش‌خلقی، شاخصه‌ای از پیغمبر که دستور دین است
خداوند در قرآن می‌فرماید: «خلق پیغمبر خلق عظیم بود»؛ وصف خوش‌خلقی رسول اکرم (ص) در عالم همتا ندارد. پیامبری که نه ظلم، نه سختی، نه بی‌حرمتی و نه هیچ‌چیز دیگری اثری بر خوش خلقی‌شان نداشت و ایشان هم در جامعه و هم در خانواده، به این ویژگی منحصربه‌فرد زبانزد بودند و به همین خاطر هم به رسول مهربانی‌ها شهرت داشتند. حجت‌الاسلام عالی در این باره توضیح می‌دهد: «پیغمبر بسیار خوش‌اخلاق، خوش‌مشرب و خوش‌مجلس بودند و اصلاً بااخلاق و رفتارشان مردم را جذب کردند، نه با شمشیر و حتی سخنرانی‌های آن‌چنانی. ایشان یکبار به طائف سفر می‌کنند؛ مشرکین آنجا وقتی خبردار می‌شوند، به بچه‌های کوچک می‌گویند که پیغمبر را با سنگ بزنند، بنابراین پیغمبر از این کوچه به آن کوچه مورد اصابت سنگ قرار می‌گیرند اما بدون آنکه چیزی بگویند از شهر بیرون‌آمده و در کنار باغی می‌نشینند تا استراحت کنند. در همان حین صاحب باغ که دلش به حال پیغمبر می‌سوزد، به غلامش می‌گوید: برای آن مرد یک ظرف آب ببر اما با او حرف نزن. غلام با دستان لرزان نزد پیغمبر می‌رود و پیغمبر طبق عادت با صدای بلند به غلامی که کسی برایش ارزشی قائل نبوده، سلام می‌کنند و به او شخصیت می‌دهند. پیغمبر سپس نام و اهلیت غلام را می‌پرسند و وقتی غلام خودش را معرفی کرده و می‌گوید که اهل نینواست، پیغمبر از حضرت یونس به‌عنوان برادرش یاد کرده و آیاتی از سوره یونس را می‌خوانند. آن غلام همان جا مسلمان می‌شود و پیغمبر می‌گویند: الحمدلله برای همین یک نفر آمده بودم طائف!»
روایت‌های متعددی از خوش‌خلقی رسول اکرم وجود دارد و یکی از مشهورترین آن‌ها روایت مردی یهودی است که هربار از پشت‌بام خاکستر بر سر و روی پیغمبر می‌ریخته، اما یک روز پیغمبر در حال عبور از کوچه متوجه غیبت و بیماری مرد می‌شوند و برای ملاقات مرد یهودی به منزل او می‌روند. مرد یهودی با دیدن پیغمبر متعجب شده و به سبب این خوش‌خلقی که پیامبر آن را جزء دستورات دینی می‌داند، به اسلام روی می‌آورد.

هم صحبتی با همسر، محبوب‌تر از اعتکاف در مسجد!
بعضی‌ها را دیده‌اید که تمام خوش‌اخلاقی و بگو و بخندشان برای مردم است و وقتی به خانه می‌آیند، ازاین‌رو به آن رو می‌شوند؟ خطاب به این افراد باید بگوییم که خودشان را از نعمت بزرگی محروم می‌کنند، زیرا خوش‌اخلاقی به‌عنوان شاخصه‌ای از رسول اکرم (س)، امری مداوم است و خانه و اجتماع ندارد.مثلاً خوش‌اخلاقی با همسر به‌قدری موردتاکید رسول خداست که ایشان می‌فرمایند: «اگر در خانه‌ای زن و مرد بنشینند، با هم حرف بزنند و درد دل کنند، این محبوب‌تر از اعتکاف خدا در مسجد من پیغمبر است!» حجت‌الاسلام عالی با اشاره به این فرمایش رسول خدا ادامه می‌دهد: «پیغمبر نفرمودند همسران با هم بنشینند، قرآن بخوانند و ذکر بگویند، بلکه فرمودند، بنشینند، بگویند و بخندند و درد دل کنند. در واقع روابط میان زوجین به‌قدری موردتوجه دین اسلام است که پیغمبر فرمودند: اگر مردی یک‌ساعت در خدمت خانواده باشد از عبادت هزار سال بهتر است یا امام صادق فرمودند: زنی نیست که یک لیوان شربت دست همسرش دهد و این کارش از عبادت یک سال روزه‌داری و شب‌زنده‌داری، برتر نباشد!»

این کارشناس مذهبی علاوه بر خوش‌خلقی با همسر، از برخورد خوش با فرزندان نیز به‌عنوان رفتاری دیگر در جهت نزدیک‌شدن به سیره رسول خدا یاد کرده و می‌گوید: «در روایت داریم که پیغمبر شوخ‌ترین فرد با بچه‌ها بودند. گاهی در کوچه دنبالشان می‌دویدند و بغلشان می‌کردند. رفتاری که گاهی خود ما می‌گوییم در شأنمان نیست، اما پیغمبر این کار را می‌کردند و گاهی در خانه چهار دست‌وپا، حسنین را روی دوش خود می‌نشاندند. ایشان فرموده‌اند: «بهترین شما کسی است که در خانه از همه بهتر باشد و من بهترین هستم در خانه، چون خوش‌اخلاق هستم.» در واقع خوش‌اخلاقی یکی دیگر از صفات پیغمبر و از رفتارهایی است که باید آن را تمرین کنیم و از عصبی و فلفلی مزاج بودن دست برداریم.»

شانه کشیده مثل پیغمبری که همیشه معطر بودند و آراسته
نظافت و آراستگی یکی از خصایص نیکویی است که از پیامبر سراغ داریم و اتفاقاً باتوجه‌به شرایط امروز جامعه، عمل به این خصیصه دور از توان نیست؛ به‌ویژه برای مردان که باید با الگوبرداری از رسول اکرم توجه خاصی به آن داشته باشند. حجت‌الاسلام عالی می‌گوید: «هزار و خرده‌ای سال پیش در قومی که سابقه جهالت داشتند، پیغمبر اکرم لباسشان را می‌جوشاندند و خود را معطر می‌کردند، طوری که وقتی از جایی رد می‌شدند، همه می‌فهمیدند که پیغمبر  آنجا بوده است. ایشان به‌قدری به نظافت و آراستگی اهمیت می‌دادند که حتی نسبت به شانه‌زدن مو نیز توصیه‌هایی داشتند. ایشان می‌فرمودند: «کسی که مو دارد، موهایش را شانه بزند وگرنه در روز قیامت با شانه‌های آتشین، موهایش را شانه خواهند زد.» پیغمبر حتی اگر آینه‌ای در دسترسشان نبود، در آب نگاه می‌کردند و می‌گفتند این حق دیگران است که مرا آراسته ببیند و نه آشفته.»

این کارشناس مذهبی اضافه می‌کند: «آراستگی، تمیز و معطر بودن، خودش یک شباهت با پیغمبر است، چون به خاطر عدم رعایت همین‌هاست که بعضی زندگی‌ها ازهم‌پاشیده و کار به جدایی می‌کشد. بنده زوجی را سراغ دارم که بعد از ۱۵ سال زندگی و با یک بچه، می‌خواستند از هم جدا شوند. وقتی از خانم پرسیدیم چرا این‌قدر سفت و محکم پای طلاق ایستاده، می‌گفت دیگر نمی‌توانم بوی بد بدن و دهانش را تحمل کنم!» در واقع نظافت و آراستگی حق هر زوجی است و اگر همه ما به این ویژگی رسول اکرم پایبند باشیم، قطعاً ثمرات آن را خواهیم دید. البته منظور، نظافت و آراستگی در حد عرف است، نه کارها و هزینه‌های افراطی که خودش آسیبی جدی به شمار می‌رود.

قطعاً شاخصه‌های اخلاقی پیامبر اکرم (ص) آن‌قدر زیاد است که پرداختن به تک‌تک آن‌ها در این فضا نمی‌گنجد و ما در این گزارش فقط به چند مورد ساده‌ای اشاره کردیم که احتمالاً افراد زیادی از پس انجام آن برمی‌آیند./ فارس