در شرایطی که با ادامه جنگ غزه، اختلاف نظر میان سران سیاسی و نظامی صهیونیست به سمت و سوی بحرانی جدید و شکافهای بیشتر و عمیقتر پیش میرود، بررسی محور اصلی این اختلافات قابل توجه خواهد بود.
به گزارش حدید نیوز، پایگاه خبری الجزیره در مقالهای به بررسی اختلافات گسترده میان راستگرایان و چپگرایان و همچنین وزرای کابینه با جریانهای مخالف پرداخته و مینویسد که این اختلافات با ادامه جنگ به بالاترین حد خود رسیده و شکافی را در سطح جامعه و حاکمیت سیاسی این رژیم ایجاد کرده است.
بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی از همان روزهای اول، جنگ در غزه را جنگ موجودیتی خواند تا بتواند بیشترین حد همبستگی داخلی را با خود همراه کرده و به سمت تحقق اهداف اعلام شده جنگ پیش برود. وی با اعلام تشکیل کابینه جنگی که علاوه بر یوآف گالانت وزیر جنگ رژیم صهیونیستی شامل بنی گانتز از شخصیتهای مخالف کابینه و همچنین گادی آیزنکوت ژنرال ذخیره و ران درمر وزیر صهیونیست نیز میشد، سعی کرد این شکافها را به حداقل برساند. اما این کابینه خیلی زود شکاف موجود در حاکمیت رژیم صهیونیستی در خصوص جنگ غزه را نشان داد. شکست ارتش در تحقق اهداف جنگ نیز با گذشت زمان بر عمق این بحران افزود.
کار به اینجا ختم نشد و با وارد آمدن خسارتهای بیسابقه جانی و مالی در نتیجه جنگ و همچنین خسارتهای متعدد در ابعاد سیاسی، نظامی، اجتماعی و اقتصادی و آغاز روند محاکمه رژیم صهیونیستی در دیوان کیفری بین المللی (دادگاه لاهه) از سوی آفریقای جنوبی به اتهام ارتکاب جنایتهای جنگی و نسل کشی ضد غزه، این اختلاف نظرها و شکافها افزایش پیدا کرد.
اختلاف نظر میان حاکمیت سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی را میتوان در موارد زیر مشاهده کرد:
* گادی آیزنکوت معتقد است که اعضای کابینه جنگی باید دروغگویی را متوقف کنند. وی آنها را به اتخاذ تصمیمات شجاعانه برای توافق با حماس جهت بازگرداندن اسرای اسرائیلی به جای ادامه بیهوده جنگ فراخواند.
* با گذشت بیش از ۱۰۰ روز از جنگ، بنی گانتز عضو کابینه جنگی رژیم صهیونیستی در تظاهرات گسترده ضد نخستوزیر شرکت کرده و خواستار بازگرداندن اسرای اسرائیلی از طریق تبادل با حماس شد.
* نتانیاهو رئیس دفتر یواف گالانت وزیر جنگ رژیم صهیونیستی را از ورود به جلسه کابینه در روز جمعه گذشته منع کرد که این موضوع باعث خشم گالانت شد و وی به مدت یک ساعت جلسه را ترک کرد، اما در نهایت به این جلسه بازگشت.
* درگیری لفظی بین ایتمار بن گویر وزیر افراطی صهیونیست و یواف گالانت در جلسات کابینه رژیم صهیونیستی.
* تمسخر یواف گالانت توسط مری ریگیف وزیر ارتباطات رژیم صهیونیستی در زمان ورود وی به جلسه کابینه.
* سایت صهیونیستی والا اخیراً فاش کرد که وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به سمت دفتر نخست وزیر حمله ور شده بود و نزدیک بود اوضاع به زد و خورد منجر شود.
* گالانت، ران دیرمر وزیر امور استراتژیک را تهدید کرد که برای تحت کنترل گرفتن اوضاع کابینه جنگی اسرائیل باید تیپ گولانی را احضار کند!
* سایت صهیونیستی والا گزارش داد که تیم همراه نتانیاهو در جلسات کابینه مشاهده کرده که تیم همراه گالانت اقدام به صدابرداری از جلسات میکنند.
محور اصلی اختلافات موجود در کابینه رژیم صهیونیستی شامل موارد زیر می شوند:
۱- مسئولیت گریزی نتانیاهو نسبت به شکست امنیتی ۷ اکتبر
اعلام جنگ ضد غزه به یکی از مهمترین محورهای ایجاد انسجام در سرزمینهای اشغالی در پی خلاء در این رژیم تبدیل شد، اما طولی نکشید که ادامه جنگ اختلافات و درگیریهای داخلی را بار دیگر تشدید کرده و باعث تعمیق شکاف در جامعه صهیونیستی شد.
توئیت نتانیاهو در ابتدای عملیات زمینی در غزه که در جریان آن تلاش میکرد از مسئولیت شکست ۷ اکتبر شانه خالی کند، آغازی بر گسترش اختلافات در حاکمیت رژیم صهیونیستی بود. او در این توئیت تلاش کرد فرماندهان نظامی و امنیتی را مسئول این شکست معرفی کند. وی که خیلی زود توییت خود را حذف کرد، گفت که هیچ هشداری به وی در خصوص وجود انگیزه جنگ از سوی حماس داده نشده است.
۲- اختلافات شخصی بین نتانیاهو و گالانت
اختلافات بین نتانیاهو و گالانت که از قبل نیز وجود داشت، هنگامی تشدید شد که نتانیاهو گالانت را از حضور در جلسه با سران سرویسهای جاسوسی موساد و امنیت داخلی شاباک منع کرد. این اختلافات همواره به عاملی برای متشنج شدن جلسات کابینه جنگی رژیم صهیونیستی تبدیل شده است. از جمله مصادیق این اختلافات را میتوان در موارد زیر مشاهده کرد:
* تلاش نتانیاهو برای کاهش اختیارات گالانت و کاهش نفوذ او در داخل حزب لیکود و ساختار حزبی سرزمینهای اشغالی.
* نتانیاهو اختیارات وزارت امنیت داخلی رژیم صهیونیستی را بین متحدان اصلی خود در ائتلاف کابینه از جمله بتسلئیل اسموتریچ توزیع کرد.
* نتانیاهو مسوولیت و اختیارات گالانت به عنوان هماهنگ کننده فعالیتهای کابینه در مناطق فلسطینی را محدود کرده و این اختیارات را به اسموتریچ سپرد.
* انتقال مسوولیت گارد مرزبانی رژیم صهیونیستی در کرانه باختری و قدس از گالانت به ایتمار بن گویر وزیر داخلی رژیم صهیونیستی.
* نتانیاهو در مارس ۲۰۲۳ گالانت را به علت حمایت از اعتراضات ضد کابینه نسبت به اصلاحات دستگاه قضائی از سمت خود برکنار کرد.
بسیاری از تحلیلگران مسائل سیاسی اعتقاد دارند که نتانیاهو مدیریت جنگ غزه را بر اساس انگیزههای شخصی انجام میدهد. رقبای وی معتقدند او نه تنها در تحقق اهداف جنگ شکست خورده، بلکه تسلیم خواستههای وزرای افراطی راستگرا است و به هر نحوی شده میخواهد آنها را در کابینه حفظ کند تا کابینه ائتلافی او دچار فروپاشی نشود.
۳- اختلافات راستگرایان و چپگرایان
ایهاب جبارین تحلیلگر مسائل رژیم صهیونیستی معتقد است که اختلافات راستگرایان و چپ گرایان این رژیم در چهارچوب مبانی صهیونیسم قرار دارد، لذا راستگرایان به دنبال تحقق این مبانی بر اساس آموزههای افراطی و سختگیرانه هستند، در حالی که چپگرایان معتقدند از طریق راهکارهای لیبرالیستی و دموکراتیک باید این اهداف را تأمین کرد.
در همین راستا و در پی ادامه روند جنگ غزه برخی از جریانهای سیاسی که قائل به تقدس انسان یهودی هستند، خواستار پایان دادن به جنگ و بازگرداندن اسرا و کاستن از هزینههای انسانی این جنگ بر اسرائیل هستند، در حالی که راستگرایان افراطی که سرزمین را مقدستر میدانند، معتقدند که ایدئولوژی شهرک سازی با هر هزینهای باید به سرکوب و قلع و قمع و یا کشتار و مهاجرت اجباری فلسطینیان منجر شود.
۴- تشکیل کمیته تحقیق برای بررسی شکستهای نهاد نظامی
هرتصی هالوی رئیس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی تصمیم به تشکیل کمیته تحقیق برای بررسی شکستهای نظامی و اطلاعاتی ۷ اکتبر گرفت. وی این کمیته را از میان فرماندهان نظامی سابق به ریاست شائول موفاز رئیس سابق ستاد ارتش تشکیل داد، ولی برای تشکیل این کمیته هیچ هماهنگی را با نتانیاهو و گالانت انجام نداده بود.
تشکیل این کمیته باعث خشم نتانیاهو و حامیان وی شده و آنها در جلسه کابینه سیاسی امنیتی رژیم صهیونیستی به انتقاد تند از هالوی پرداختند، نتانیاهو در این مشاجرات هیچ مداخلهای نکرد، اما گالانت به دفاع از هالوی پرداخت.
نتانیاهو به خوبی از خطرات تشکیل این کمیته بر آینده سیاسی خود اطلاع دارد و میداند که کمیته مذکور به احتمال فراوان او و دیگر فرماندهان مؤسسات نظامی و امنیتی را مسئول شکست در ۷ اکتبر معرفی کرده و خواستار استعفای آنها خواهد شد.
ناراحتی نتانیاهو از این کمیته بنا به دو دلیل است، اول ساختار کمیته است، چرا که موفاز به عنوان رئیس این کمیته خصومت زیادی با نتانیاهو دارد و دوم زمانبندی تشکیل کمیته که در شرایطی تشکیل شده که هنوز جنگ به پایان نرسیده است.
۵- سیاست گذاری حاکمیت غزه پس از جنگ
نتانیاهو و ائتلاف کابینه وی به شدت با دیدگاه آمریکا در خصوص شرایط حاکمیت غزه پس از جنگ مخالف هستند. آمریکا خواستار شکلگیری شروط زیر بعد از توقف جنگ است:
- عقب نشینی ارتش اسرائیل از غزه بعد از تحقق اهداف جنگ
- حاکمیت تشکیلات خودگردان در این منطقه
- تاکید بر وحدت سیاسی بین کرانه باختری و نوار غزه برای ایجاد حاکمیت مستقل فلسطین
- انجام اقداماتی مبنی بر ورود کمکها و پروژههای بازسازی غزه
گالانت نیز با پیشنهاد آمریکا برای پایان جنگ موافق و معتقد است که تشکیلات خودگردان قوی میتواند منافع امنیتی اسرائیل را تأمین کند. وی نسبت به انفجار اوضاع در کرانه باختری در پی جلوگیری از ورود کارگران فلسطینی به سرزمینهای اشغالی و جلوگیری از وصول اموال مربوط به فلسطینیها از ۷ اکتبر تاکنون هشدار داد.
۶- همراهی نتانیاهو با خواستههای راستگرایان افراطی
نتانیاهو اما مهمترین اولویت خود را حفظ ائتلاف کابینه راستگرای خود در طولانیترین زمان ممکن بعد از جنگ میداند و لذا تلاش زیادی برای تأمین منافع و خواستههای دو حزب افراطی موجود در کابینه به ریاست بن گویر و اسموتریچ میکند.
او به خوبی میداند که حضور گانتس در ائتلاف فوقالعاده کابینه موقت است و امکان باقی ماندن وی در کابینه بعد از جنگ وجود ندارد. به همین علت با تمامی خواستههای راستگرایان افراطی کابینه همراهی میکند تا سایه انتخابات زودهنگام را تا حد ممکن از سر خود دور کند.
نتانیاهو تلاش خواهد کرد در فرصتی که برای خود خریداری میکند، محبوبیت افکار عمومی سرزمینهای اشغالی را از راهکارهای زیر برای خود محقق سازد:
- التزام به هدف ریشه کن کردن حماس و حاکمیت آن در غزه
- تاکید بر عدم عقب نشینی از این اهداف با وجود طولانی شدن جنگ
- استمرار حاکمیت امنیتی اسرائیل بر غزه
- عدم اجازه به روی کار آمدن تشکیلات خودگردان در حاکمیت نوار غزه
- حفظ شکاف بین کرانه باختری و غزه
- رد تشکیل دولت مستقل فلسطین در کرانه باختری و نوار غزه
- ادامه تلاشها برای مهاجرت دادن فلسطینیان
- ادامه سختگیری به فلسطینیان در کرانه باختری و قدس اشغالی و تقویت شهرک سازی در آن.
در شرایط کنونی به نظر میرسد با ادامه روند جنگ، دامنه اختلافات و درگیریها میان حاکمیت رژیم صهیونیستی بیش از پیش افزایش پیدا خواهد کرد. هیچکدام از طرفین این درگیریها نمیخواهند مسئولیت عدم تحقق
اهداف جنگ و هزینههای آن را بر دوش بگیرند؛ لذا با وجود انتقال جنگ به مرحله سوم، به نظر میرسد که این جنگ همچنان ادامه پیدا خواهد کرد. علاوه بر اینکه در داخل سرزمینهای اشغالی هیچ جریان قدرتمند سیاسی یا اقتصادی و اجتماعی خواستار خروج از این اجماع و توقف جنگ نیست و تحرکات مربوط به خانوادههای اسرای اسرائیلی در خصوص توقف جنگ و تبادل اسرا نیز ضعیف و محدود است.