چرا عربستان تولید نفت خود را کاهش نمی‌دهد؟

در نگاه نخست افت شدید قیمت نفت و انعطاف‌پذیری تولید نفت شیل آمریکا، برای اوپک و قدرتمندترین عضو آن عربستان سعودی، شکستی دردناک به‌نظر می آید: سطح تولید نفت ایالات متحده اگرچه کاهش یافته، اما به طرز قابل توجهی کم نشده است. این در حالی است که درآمد اعضای اوپک با شتاب زیادی کاهش یافته است.
عربستان سعودی تحت فشار زیادی است. دولت سعودی با در نظر گرفتن کاهش 10 درصدی هزینه های سرسام آور خود به دنبال متوقف کردن روند افزایش کسری بودجه است. صندوق بین المللی پول(IMF) پیش بینی می کند که عربستان سعودی می تواند کسری بودجه خود تا حدود 20 درصد تولید ناخالص داخلی را اداره کند.
اما مشکلات، خود را از طرق مختلفی نشان می دهند. عربستان سعودی نه تنها باید هزینه های خود را کاهش دهد، بلکه باید به خوبی با بازارهای اوراق قرضه مواجه شود. قیمت های پایین نفت، برای اولین بار در هشت سال گذشته عربستان سعودی را با مسئله اوراق قرضه 35 میلیارد ریالی (در حدود 10 میلیارد دلار) با سررسید 12 ماهه روبرو می کند.
در همین زمان، نقدینگی با فشار افزایشی روبرو است. عربستان سعودی قیمت ریال به دلار را در نرخی در حدود 3.75 به یک ثابت نگاه داشته، ولی گمانه زنی ها مبنی بر نیاز به کاهش نقدینگی در حال افزایش است و این موجب شده که تولید کنندگان نفتی قادر به دفاع از این نسبت نباشند. بنابر گزارش فایننشال‌تایمز، در قراردادهای آتی یک‌ساله، ارزش ریال تا 3.79 کاهش یافته است. این موضوع دولت را مجبور به صدور بیانیه ای در این مورد کرد. در این بیانیه آمده است که آژانس پولی عربستان سعودی «قوانینی را برای ثابت نگاه داشتن ریال سعودی در برابر دلار آمریکایی وضع کرده است.»
ضررهای متحمل شده توسط عربستان سعودی، نگاه دنیا را به ریاض معطوف کرد؛ به‌خصوص بعد از اینکه قیمت نفت در «دوشنبه سیاه» سقوط کرد. بازارها مترصد آن هستند که اگر عربستان تاکتیک‌های نفتی خود را عوض کرد، آن را مورد تحلیل قرار دهند.
در واقع فشار درون کارتل نفتی بیشتر است. وزیر نفت الجزایر نامه ای به دبیرخانه اوپک نوشته و درخواست اقدام کرده است. ماهها قبل، قبل از اخرین نشست اوپک در ماه ژوئن 2015، ونزوئلا رسما اعلام کرد که استراتژی خود را به منظور حمایت از قیمت نفت تغییر می دهد. ونزوئلا البته کم‌اثرترین عضو اوپک است که بحرانهای مالی و اقتصادی‌اش روز به روز وخیم تر می شود.
اخیرا، وزارت نفت ایران اظهار داشته که این کشور تولید نفت را «به هر قیمتی» افزایش می دهد، ولی در عین حال از نشست فوق العاده اوپک قبل از گردهمایی برنامه ریزی شده در دسامبر به منظور بحث در مورد استراتژی های گروه حمایت کرده است. اغلب اعضا، تقاضاهای مصرانه ای برای تقلیل تولید اوپک ارائه داده اند.
اما اگر استراتژی عربستان سعودی مبنی بر دنبال کردن سیاست «حفظ سهم بازار» عملی نشود، و حتی هم پیمانهای این کشور در اوپک خواستار تغییر شرایط باشند، آیا ریاض شرایط را مجددا در نظر گرفته و تصمیم بر محدود کردن تولید خود خواهد گرفت؟ این موضوع، بیش از اینکه یک احتمال باشد، یک تفکر خیالبافانه است. شانس کمی وجود دارد که ریاض، حالا که رقبای تولیدکننده‌اش مشکلات عظیمی دارند، عقب نشینی کند. یقینا، عربستان سعودی از قیمتهای پایین رنج می برد، ولی رقبای این کشور بیشتر از این مسئله لطمه خواهند خورد.
تولید نفت ایالات متحده، بعد از سالها رشد، نه تنها در حال متوقف شدن است، بلکه شروع به نزول هم کرده است. میزان تولید نفت که در ماه مارس در نقطه اوج خود و به 9.69 میلیون بشکه در روز رسیده بود، در ماه می به 9.51 میلیون بشکه در روز کاهش یافت. بنابر ارزیابی‌ها، این کاهش تولید در ما‌ه‌های پیش رو شدت بیشتری خواهد گرفت. شرکت‌های بسیاری در حال حاضر ورشکسته شده اند، و اکثر آنها تردیدی در خارج شدن از صف تولید ندارند. این موضوع به عربستان سعودی اجازه می دهد تا به هدف خود در بدست گرفتن سهم بازار دست یافته و قیمتها را پشت سر رقبای تولید کننده خود تنظیم کند.
با این حساب، تصمیم عربستان سعودی در اصلاح بودجه نباید به عنوان شاهدی برای تسلیم شدن این کشور در برابر سقوط قیمت نفت تفسیر شود؛ این تصمیم، بازی ای برای تغییر مسیر در بلندمدت است. این کشور بودجه خود را برای تطبیق جهان با قیمت ناامید کننده نفت کاهش داده، و خود عنان کار را در دست گرفته و به هر سو بخواهد می کشد. کاهش هزینه ها در واقع علامتی از اراده دولت سعودی برای حفظ استراتژی نفتی فعلی خود است، نه نشانه ای از تزلزل در تصمیمات آن. http://hadidnews.com/vdcdff0s.yt0s96a22y.html