«کيميا» تلويزيون را احيا کرد

رسول شادماني در ابتدا با بيان اينکه اين اولين باري است که ما در سينما روايت شاهد نقد و بررسي يک سريال هستيم و آن هم به دليل ويژگي خاص اين سريال است، گفت: کيميا محصول مشترک شبکه دوم سيما و انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس است و هنگامي که ما شاهد پخش دقايقي از پشت صحنه اين سريال بوديم به وضوح سختي کار مشاهده مي شد. وي عنوان کرد: خوشحاليم که براي اولين بار سريالي با بيش از 100 قسمت در تلويزيون توليد شده است که بايد از اين اتفاق به عنوان يک اتفاق مبارک ياد کرد. شادماني اظهار اميدواري کرد که مديران فرهنگي کشور با حمايت و پشتيباني از اين سريال، راه را براي توليد سريال هاي ديگر در اين حجم توليدي هموار سازند.
 

مسعود بهباني نيا به عنوان نويسنده اثر در اين جلسه گفت: چالش اصلي ما در اين نوع کارها، جذب مخاطب است و بستري که من در اين کار انتخاب کردم شامل چهار دهه اخير بود که فکر مي کنم اين دوران، ظرفيت کار براي توليد آثار متعددي را خواهد داشت. وي ادامه داد: بيش از 70 درصد از مردم ما، ديگر خاطره اي از انقلاب ندارند و آنهايي هم که خاطره اي از انقلاب دارند سعي مي کنند اين خاطره را فراموش کنند مثل برخي از مديران و مسئولين کشور!  
 

اين نويسنده اضافه کرد: هدف ما از بيان دوران انقلاب اين بود که مي خواستيم اين شرايط را براي نسل جديد يادآوري کنيم. با توجه به اينکه ما اين تجربه را در سريال خاک سرخ داشتيم که خيلي ها نسبت به دفاع مقدس و تکرار جنگ، يک جور مقاومت از خودشان نشان مي دادند، لذا سعي کرديم در سريال کيميا با يک قصه ملودرام، مردم را به آن سال ها و حوادث ببريم و به نوعي ما در اين سريال تاريخ را به شکل گلچين شده تکرار کرديم و لزومي نمي ديديم که حوادث را نعل به نعل عنوان کنيم و ادعايي نداشتيم که مي خواهيم تاريخ را تکرار کنيم، ضمن اينکه در اين کار سعي کرديم از نگاه تازه تري به شخصيت ها نگاه کنيم. البته اين نوع کارها، کارهاي سختي است که به منزله حرکت روي لبه تيغ خواهد بود.
 

جواد افشار، کارگردان سريال کيميا نيز در اين جلسه به مزاح عنوان کرد: کار آن قدر سخت بود که اگر دوباره به من پيشنهاد ساخت سريال کيميا را بدهند حتما آن را نخواهم ساخت! وي با اشاره به شرايط سخت توليد در خصوص سال هاي قبل و اوليه انقلاب تصريح کرد: امروزه ما اگر بخواهيم در مورد قصه سال هاي اخير هم فيلم بسازيم با مشکل روبه رو خواهيم بود، چه برسد که بخواهيم سال هاي قبل و بعد از انقلاب را در تهران تصويرسازي کنيم. الآن که کار را به صورت مونتاژ شده مي بينم متوجه مي شوم که واقعا اگر لطف خدا و همت دوستان نبود، اين کار ساخته نمي شد. اين کارگردان تلويزيون با تشکر از مسئولين انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس ادامه داد: اگر عزيزان انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس حمايت مالي از پروژه نمي کردند قطعا اين پروژه استارت نمي خورد و من از همه اين عزيزان و هم از مسئولين سابق و جديد تلويزيون بابت ساخت سريال کيميا تشکر مي کنم.
 

مهدي پاکدل بازيگر نقش پژمان هم در اين جلسه گفت: براي من افتخاري بود که در خدمت آقاي افشار باشم. آقاي افشار کارگردان بسته اي نيست و به پيشنهادهاي بازيگران توجه دارد. کارگرداني فقط دکوپاژ نيست بلکه بايد توانايي نزديک تر کردن قلب عوامل به همديگر را هم داشته باشد و آقاي افشار اين مهارت را داشتند. ضمن اينکه من در تمام کارهايي که کرده ام واقعا نديده بودم نويسنده اثر اين قدر سر صحنه حضور داشته باشد و آقاي بهبهاني نيا معمولا هفته اي يک روز را سر صحنه حاضر بودند که اين هم نشان از همدلي عوامل و نيز باز بودن ذهن و نگاه کارگردان دارد.

در ادامه، سوگل طهماسبي که در سريال کيميا نقش نرگس را برعهده داشت نيز در اين جلسه گفت: پروژه کيميا سرشار از صميميت و دوستي بود و اگر غير از اين بود ما امروز شاهد بازتاب خوب اين سريال در ميان مردم نبوديم و همه اينها به خاطر داشتن عوامل خوب به ويژه تهيه کننده توانمند و پشت صحنه خوب و هدايت خوب بازيگران توسط کارگردان بوده است.

جواد افشار در ادامه و در پاسخ به سئوال يکي از مخاطبين در خصوص ساخت سريال هاي طولاني مدت و بحث هزينه هاي مالي آن گفت: اتفاقا توليد سريال هاي طولاني به لحاظ مالي بصرفه تر است و اين سريال که تقريبا معادل چهار سريال 26 قسمتي است به لحاظ هزينه ها کمتر از چهار سريال هزينه برداشته است. اگر هزينه هر سريال 26 قسمتي را حدود 3 الي 4 ميليارد تومان تصور کنيم، سريال کيميا که معادل چهار سريال مي شود بايد حدود 15 ميليارد تومان هزينه داشته باشد، اما ما اين سريال را کمتر از اين رقم ساختيم. ضمن اينکه بازخورد آن نيز خيلي بيشتر از چند سريال بوده است. لذا اگر تلويزيون به سمت توليد سريال هاي بلندمدت برود بهتر از ساخت سريال هاي کم تعداد است که معمولا اين سريال ها يا ديده نمي شوند يا کمتر ديده مي شوند. هر چند که معتقدم اين اتفاق، ديرهنگام شروع شده است. اين کارگردان با بيان اينکه ما پارامترهايي را در سريال کيميا تجربه کرديم که مي توانيم تجارب خودمان را در اختيار گروه هاي ديگري که تمايل به ساخت سريال هاي بلند دارند بگذاريم، اظهار داشت: در اين سريال 500 لوکيشن، 600 جلسه فيلمبرداري، 400 هنرپيشه که حدود 30 الي 40 بازيگر آن بازيگران محبوب و شناخته شده سينما و تلويزيون بودند، 200 بازيگر تئاتر که سال ها پشت درهاي بسته مانده بودند، حضور داشتند.
 

افشار گفت: در سريال کيميا ما شاهد اتفاقاتي مربوط به سال هاي 57 تا سال 90 هستيم و اين در حالي است که ما همچنان موضوع هاي بکر و دست نخورده اي در خصوص سال هاي اوليه انقلاب و دفاع مقدس داريم و اميدواريم توليد سريال هاي طولاني بتواند به اين موضوعات بپردازد و اين رويه همچنان ادامه پيدا کند.وي با اشاره به نظرسنجي هاي صدا و سيما در مورد مخاطين اين اثر که سئوال يکي ديگر از مخاطبين بود، عنوان کرد: بر اساس نظر سنجي صدا و سيما، ما در هفته اول 27 درصد، هفته دوم 36 درصد، هفته سوم 44 درصد، هفته چهارم بالاي 50 درصد و هم اکنون بيشتر از 67 درصد مخاطب داشته ايم و اين نشان مي دهد که تماشاگران سريال به دليل طولاني بودن اين اثر، رو به افزايش بوده است.

مسعود بهبهاني نيا نيز در بخش ديگري از اين جلسه در مورد ساخت سريال هاي طولاني مدت اظهار داشت: تجربه ساخت سريال هاي طولاني مدت را همه کشورهاي دنيا دارند اما کيميا اولين تجربه ما در اين زمينه بود. البته در دنيا اين نوع کارها به درستي مديريت مي شوند يعني يک تيم توليد، نگارش و کارگرداني وجود دارند و در کنار آنان نيز مديريتي قرار دارد که همه چيز از جمله زمان و هزينه را مديريت مي کند، اما ما اينجا همه چيز را به شيوه سنتي انجام مي دهيم! و يک نفر به عنوان نويسنده مي نشيند 3000 سکانس در 2800 صفحه را در طول چهار سال مي نويسد و يک کارگردان، خودش را موظف مي کند که اين 3000 سکانس را در 600 جلسه کارگرداني کند. اين در حالي بود که من به عنوان نويسنده هيچ محدوديتي به لحاظ لوکيشن و خلق شخصيت ها در نگارش نداشتم.
 

جواد افشار در پاسخ به سئوالي ديگر درخصوص باورپذيري فضاسازي سريال گفت: مردم دوست دارند واقعيت ها را ببينند و اگر تصاويري را ببينند که تصور کنند قدري با واقعيت فرق مي کند معترض مي شوند. در حالي که اين تصاويري که شما به صورت مستند از سال 57 مي بينيد به دليل کاهش کيفيت نگاتيو است که از رنگ و رو افتاده است يعني اگر شما آنجا در و ديوار را رنگ رو رفته مي بينيد به خاطر افت نگاتيو است، وگرنه رنگ ديوار مثل همين امروز است. بنابر اين همين که مخاطب امروزه به کمک ديجيتال، صحنه ها را شارپ مي بيند احساس مي کند که اين تصاوير باورپذير نيست در حالي که ما سعي کرديم از متريال همان زمان استفاده کنيم. به همين منظور، بسياري از صحنه ها را در خاورشهر که کمترين تغييري نسبت به سال هاي اوليه انقلاب داشته است تصويربرداري کرديم. شما اگر 20 سال قبل سريالي مي ديديد تکنولوژي مثل امروز دراختيار نبود که آن را خيلي دقيق تر ببينيد اما امروز به مدد تکنولوژي، برخي از پلان هاي کار را ضبط مي کنند و آن را جلو و عقب مي کنند و در ته تصوير يک موردي را به عنوان سوتي سريال پيدا مي کنند و در فضاي مجازي نشان مي دهند. به گفته افشار؛ سريال کيميا توانسته است مردم را به سمت تلويزيون جذب کند، در حالي که تلويزيون در سال هاي اخير به لحاظ جذب مخاطب 

ريزش هايي داشته است.

روح الله سهرابي قائم مقام انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس که در ميان تماشاگران در سالن حضور داشت در پاسخ به سئوال شادماني در خصوص کيميا اظهار داشت: اين سريال توانسته خيابان ها را خلوت کند. اما در مورد نقدهايي که در مورد اين سريال در مطبوعات نوشته مي شود حرف دارم، چرا که مي بينم خيلي از دوستان، بيشتر به مسائل جزئي تر مثل اينکه در فلان پلان ماشين 206 وجود داشت و از اين قبيل مسائل پرداختند! در حالي که يادمان نرود سريال کيميا توانسته بخش قابل توجهي از مخاطبين را به تلويزيون برگرداند. درام قصه که به صورت هوشمندانه توسط آقاي بهبهاني نيا نوشته شده، به سمت خلق يک قصه عاشقانه در کليت کار رفته و اين اثر را با اين نگاه به پيش برده است. ضمن اينکه نگاه حساب شده آقاي افشار را نمي توان ناديده گرفت. اين در حالي است که ايشان در اين کار چند قدم جلوتر از کارهاي قبلي خودشان گام برداشتند. قائم مقام انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس ادامه داد: سريال کيميا، آزمون خيلي خوبي براي تلويزيون بود و معتقديم که تلويزيون بايد اين مسير را با قوت ادامه دهد. اين سريال به بحران مالي تلويزيون برخورد کرد و حتما مشکلات و ضعف هايي دارد، اما خدا را شکر که خروجي اين سريال موفقيت آميز بوده است. وي همچنين از مسعود صباح که مديريت گروه فيلم و سريال شبکه دوم سيما را بر عهده دار نام برد و گفت: ايشان با تمام وجود براي به سرانجام رسيدن اين سريال همت کردند که بايد از وي تشکر ويژه داشت.  
 

محمد رضا شفيعي تهيه کننده سريال کيميا که به گفته خودش به دليل اينکه بايد سريال را براي پخش آماده مي کرده قدري دير به جمع عوامل سريال پيوست، در اين جلسه حرف هاي خود را اين چنين آغاز کرد: گرفتاري اول ما براي کيميا اين بود که دوستان تلويزيون را توجيه کنيم که مي شود سريال طولاني مدت ساخت. مشکل اصلي تلويزيون در اين مورد بحث هزينه ها بود. لذا توجيه طرح يک پروسه طولاني مدت بود و بالاخره معاونت سيماي وقت کمک کرد تا اين طرح تصويب شود. اما بحث بعدي موضوع بودجه بود و ما اين را هم تشريح کرديم و توضيح داديم که با رقم هاي کمتري هم مي توان اين سريال را توليد کرد. وي ادامه داد: با توجه به اينکه ما با 85 قسمت آماده فيلمنامه روبه رو بوديم لذا اين امر موجب شد تا ما شاهد کاهش هزينه هاي توليد باشيم. ما حتي يکي دو بار پيش توليد را شروع کرديم اما به دليل نبود بودجه کار متوقف شد که اگر انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس وارد کار نمي شد اين پروژه هرگز راه اندازي نمي شد. وي که به هنگام صحبت کردن موبايلش يکسره زنگ مي خورد، به شوخي گفت: نمي دانم آقاي پور محمدي (معاونت سيما) چه کاري دارد که مرتب تماس مي گيرد؟
 

شفيعي تصريح کرد: مخاطب امروز تلويزيون مثل دوره دهه 60 نيست که حتما انتخاب محدودي داشته باشد. الآن انتخابات او وسيع است و شما اگر ابزار جذب مخاطب عام را نداشته باشيد، او شما را به راحتي کنار مي گذارد و به سراغ برنامه ديگري مي رود. لذا بايد نگاه سرگرمي در سريال جدي گرفته شود. چرا که مخاطب، اول به دنبال سرگرمي و جذابيت است و بعد محتواست که براي او ارزشمند مي شود. تهيه کننده سريال کيميا افزود: سيستم گاف گيري، سيستمي است که رسانه ها راه اندازي کردند تا گاف بگيرند، در حالي که رسانه ها به ويژه رسانه هايي که در حوزه فرهنگ و هنر تخصص دارند بايد نگاه عميق تري به حوزه سريال و فيلم داشته باشند وگرنه اينکه در فلان پلان يک 206 ديده شد خيلي موضوع سطحي است، در حالي که  ما بايد ياد بگيريم به دنبال مسائل جدي تر سريال ها باشيم، چرا که برخي از مسائل جزئي - که بعضي هاي آن نيز ساختگي است -  نبايد مورد توجه قرار بگيرد، هر چند که مي پذيريم ما هم اشتباهاتي داشتيم.
 

مهدي پاکدل نيز در ادامه و در پاسخ به سئوال يکي از مخاطبين گفت: روزگاري که ما در تلويزيون هزاردستان مي ساختيم ترکيه تنها  يک کارگردان معروف داشت و هر 5 سال يک بار يک کار مي ساخت، اما امروز مي بينيم که پي در پي سريال هاي چندصد قسمتي مي سازند و به خورد مخاطب مي دهند. ما بسيار توانمندتر از آنها هستيم، ما هم مي توانيم خيابان ها را خلوت کنيم و 

مي توانيم سريال هاي پر مخاطب بسازيم، به شرطي که به هنرمندانمان اعتماد کنيم.

سيد فرهاد حسيني، مدرس فيلمنامه نويسي و ناظر انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس در پروژه کيميا که در سالن حضور داشت، با اشاره به نويسنده اثر در اين جلسه گفت: من دست آقاي بهبهاني نيا را مي بوسم، به خاطر اينکه نگاه خاصي به ارزش ها داشته و اين کار با صداقت نوشته شده است. وي از جواد افشار به عنوان جانبازي که دغدغه ارزش ها را دارد، ياد کرد و افزود: مجاهدت آقاي افشار که خودشان جانباز جنگ هستند در اين کار، فوق العاده است و خوشحاليم کسي اين سريال را توليد کرده که خودش در جنگ حضور داشته و سکاندار اين کار ارزشي بوده است.سيد مرتضي مصطفوي نويسنده و فيلمنامه نويس که فيلم "خاکستر و برف" به قلم ايشان اکنون در اکران است نيز در اين جلسه گفت: ما بالاخره شاهد شکستن اين تابو بوديم و تلويزيون توانست سريال بيش از 100 قسمتي، آن هم با کيفيت جذب حد اکثري مخاطب بسازد. اميدوارم همچنان شاهد توليد سريال هاي ارزشي در تلويزيون باشيم و به تيم سازنده کيميا تبريک و خداقوت مي گويم.
 

* مخاطبين سينما روايت، ايستاده جواد افشار را تشويق کردند: