به گزارش حدید نیوز، بنزین به نفر علاوه بر کاهش مصارف غیربهینه شخصی بنزین و واقعی‌شدن مصرف بنزین برای افراد خارج از الگوی بهینه مصرف به صورت آنی مسئله قاچاق بنزین را حل خواهد کرد و منجر به توزیع عادلانه یارانه بنزین نیز خواهد شد. همچنین بنزین به نفر منجر به حل ناترازی بنزین از محل کاهش مصرف بنزین و کنترل مصرف به دلیل افزایش جذابیت صرفه‌جویی در مصرف بنزین و رفتار بهینه در ازای سهمیه دریافتی خواهد شد.
مصرف بنزین در کشورمان طی سال‌های اخیر به نحوی افزایش یافته است که به زعم بسیاری از کارشناسان، ادامه روند فعلی امکان‌پذیر نیست و باید به فکر راهکار‌های اساسی باشیم. کارشناسان بر این عقیده‌اند که اگر دولت چهاردهم به اعمال سیاست‌های دقیق و عاجل در حوزه بنزین مبادرت نکند، در آینده نزدیک با بن‌بست مواجه می‌شویم و حل مشکلات آسان نخواهد بود. آقای پزشکیان مطرح کرده‌اند که افزایش قیمت بنزین در دولت ایشان اتفاق نخواهد افتاد، اما سهمیه بنزین به هر کدملی اختصاص می‌یابد. بازار ثانویه‌ای هم ایجاد می‌شود که خرید و فروش بنزین به صورت آزاد در آن صورت می‌گیرد. ایجاد امکانی برای خرید و فروش بنزین در یک بازار آزاد به نفع کشور است، زیرا در نهایت به آزادسازی قیمت بنزین منجر می‌شود و دولت از قیمتگذاری دستوری و سرکوب شده در این حوزه خارج می‌شود.
وضعیت بنزین در کشور به گونه‌ای است که امنیت انرژی را به مخاطره انداخته است. از نظر بسیاری، وابسته‌شدن به واردات بنزین به مصلحت نیست و باید چاره‌اندیشی سریعی برای حل این مشکل داشته باشیم. سه مشکل اصلی مصرف بالای بنزین در وضعیت فعلی به دلیل قیمت پایین بنزین است که موجب افزایش مصرف بنزین برای مصارف شخصی، قاچاق سوخت بالا و همچنین توزیع ناعادلانه بنزین و استفاده بیشتر ثروتمندان از یارانه بنزین شده است.
بخش قابل توجهی از مصرف بنزین در ایران به مصرف غیرضروری شخصی مانند سفر‌های خودروی تک‌سرنشین برای مسافت‌های کوتاه نسبت داده می‌شود. این الگوی ناکارآمد مصرف، همراه با قیمت پایین بنزین، منجر به هدر رفتن چشمگیر منابع می‌شود. همچنین ایران در بحث قاچاق سوخت از مرز‌های خود با چالش بزرگی مواجه است. تفاوت قیمت قابل توجه بین قیمت بنزین داخلی و بین‌المللی باعث ایجاد انگیزه برای فعالیت‌های غیرقانونی می‌شود و در نتیجه باعث از دست رفتن درآمد دولت و تشدید بیشتر عدم تعادل بنزین می‌شود. در کنار مسئله مصارف غیرضرور شخصی و قاچاق بالا سیستم فعلی یارانه بنزین مبتنی بر اعطای سهمیه بنزین به هر خودرو به طور نامتناسبی به نفع افراد پردرآمدی است که دارای چندین خودرو هستند، در حالی که خانوار‌های کم درآمد که عمدتاً به حمل و نقل عمومی متکی هستند، مزایای محدودی دریافت می‌کنند. این توزیع نابرابر یک سیستم ناعادلانه ایجاد می‌کند و به ناکارآمدی کلی مصرف بنزین کمک می‌کند.
اجرای سهمیه‌بندی بنزین به ازای هر نفر یا طرح بنزین به نفر راهکاری بالقوه برای رفع مشکلات مصرف غیرضروری و توزیع ناعادلانه یارانه‌هاست. براساس این سیستم، هر فرد مقدار ثابتی بنزین یارانه‌ای دریافت می‌کند که می‌تواند برای نیاز‌های حمل و نقل شخصی خود از آن استفاده کند.
با تعیین محدودیت در میزان بنزین یارانه‌ای موجود، افراد تشویق می‌شوند تا از وسایل نقلیه خود به نحو احسن استفاده کنند و برای مسافت‌های کوتاه به اشکال جایگزین حمل و نقل متکی باشند. این سیستم تضمین می‌کند که یارانه‌ها به سمت افرادی است که برای نیاز‌های ضروری حمل و نقل به وسایل نقلیه شخصی متکی هستند نه افرادی که از آن‌ها برای مقاصد غیرضروری استفاده می‌کنند.
با حذف اختلاف قیمت بنزین داخلی و بین‌المللی، جذابیت قاچاق سوخت کاهش می‌یابد و این فعالیت غیرقانونی به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. همچنین انتقال تدریجی به سمت یک سیستم قیمتگذاری مبتنی بر بازار برای بنزین نشان‌دهنده هزینه واقعی این منبع است. این رویکرد مصرف‌کنندگان را تشویق می‌کند تا از بنزین به طور مؤثرتری استفاده کنند و تقاضای کلی را کاهش دهند. در نهایت بنزین به نفر علاوه بر کاهش مصارف غیربهینه شخصی بنزین و واقعی شدن مصرف بنزین برای افراد خارج از الگوی بهینه مصرف، به صورت آنی مسئله قاچاق بنزین را حل خواهد کرد و منجر به توزیع عادلانه یارانه بنزین نیز خواهد شد. همچنین بنزین به نفر منجر به حل ناترازی بنزین از محل کاهش مصرف بنزین و کنترل مصرف به دلیل افزایش جذابیت صرفه‌جویی در مصرف بنزین و رفتار بهینه در ازای سهمیه دریافتی خواهد شد.
ناترازی فعلی بنزین در ایران چالش مهمی است که نیاز به یک راه‌حل جامع دارد. معرفی یک سیستم سهمیه بنزین برای هر نفر، همراه با سایر اقدامات مانند قیمتگذاری مبتنی بر بازار، سرمایه‌گذاری در حمل و نقل عمومی و اجرای سختگیرانه‌تر در برابر قاچاق، مسیر بالقوه‌ای را برای دستیابی به الگوی مصرف سوخت پایدارتر و کارآمدتر ارائه می‌دهد. پرداختن به این موضوع به طور مؤثر منافع قابل توجهی برای اقتصاد، محیط‌زیست و رشد اقتصادی ایران به همراه خواهد داشت.
اختصاص سهمیه بنزین به نفر، افزایش عدالت اجتماعی در تخصیص یارانه بنزین و کنترل مصرف
نادرقلی ابراهیمی نماینده مجلس در گفتگو با «جوان» با اشاره به این موضوع که بنزین یکی از مواهب کشور ناشی از منابع هیدروکربنی است و می‌تواند فرصتی برای کشور محسوب شود، تصریح کرد: شواهد نشان می‌دهد با توجه به میزان روز افزون مصرف بنزین در کشور با مشکلات اساسی روبه‌رو شده‌ایم. مصرف بالای بنزین در کشورمان به چند دلیل بروز کرده است. اول اینکه، خودرو‌ها مصرف بالایی دارند و به بروز ناترازی دامن می‌زنند. بنزین باکیفیت نامناسب نیز به این امر دامن زده است.
وی ادامه داد: همه مردم کشور خودرو ندارند. از طرف دیگر برخی چندین خودرو دارند. بنابراین، وقتی سهمیه بنزین به ازای خودرو تعلق می‌گیرد، کسانی که خودرو و امکانات بیشتری دارند از یارانه بیشتری بهره می‌برند و اقشار ضعیف که خودرو ندارند، از این یارانه بی‌بهره هستند.
نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: به طور کلی، وضعیت بنزین در کشور آشفته است. مصرف داخلی بسیار بالاست و از تولید پیشی گرفته است. در این شرایط، مجبور هستیم با صرف هزینه چند میلیارد دلار در سال به واردات بپردازیم. پیشنهاد این است که سهمیه بنزین به کدملی افراد تعلق بگیرد و هر ایرانی ماهانه به میزان مشخصی از بنزین یارانه‌ای بهره‌مند شود.
ابراهیمی گفت: در مناظرات نامزد‌های انتخابات مجلس دوازدهم و ریاست جمهوری مسئله تخصیص سهمیه بنزین به نفر مطرح شد. در این روش، هر فرد تنها از یک میزان مشخص بنزین سهمیه‌ای و یارانه‌ای بهره‌مند می‌شود و نمی‌تواند بابت چند خودرویی که دارد از سهمیه جداگانه استفاده کند. بنابراین، از محل صرفه‌جویی که در اینجا داریم، سهمیه بنزین برای افراد بدون خودرو در نظر گرفته می‌شود.
وی ادامه داد: در روش تخصیص سهمیه بنزین به نفر، امکان مبادله بنزین در بازار آزاد به وجود می‌آید. کسانی که بنزین یارانه‌ای خود را استفاده نمی‌کنند، می‌توانند آن را در بازار آزاد به فروش برسانند و از درآمدی که به دست می‌آورند، استفاده کنند.
نماینده اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: نیاز است دولت برنامه‌ریزی‌های دقیقی برای اجرای طرح تخصیص سهمیه بنزین به نفر داشته باشد. این روش به عدالت نزدیک است و به توزیع کارآمدتر یارانه سوخت در کشور کمک می‌کند. با اعمال این روش، کنترل مصرف نیز صورت می‌گیرد، زیرا وقتی افراد بدانند میزان مشخصی بنزین یارانه‌ای طی ماه در اختیار دارند، برای مصرف صحیح آن برنامه‌ریزی می‌کنند.
ابراهیمی گفت: اختصاص سهمیه بنزین به نفر احتمالاً باعث می‌شود افراد به جای استفاده از خودروی شخصی به صورت تک‌سرنشین یا خرید بنزین با قیمت آزاد از بازار به سمت استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی روی بیاورند. بنابراین نیاز است دولت برای تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی نیز چاره‌اندیشی داشته باشد.
وی ادامه داد: ادامه روند فعلی در حوزه بنزین امکان‌پذیر نیست. در شرایط فعلی، تقاضا به صورت روزافزون افزایش می‌یابد و نیاز به واردات بنزین پیدا می‌کنیم. نیاز است به سمت اعمال روش‌هایی مانند تخصیص سهمیه بنزین و مدیریت مصرف برویم. شرایط فعلی در حوزه بنزین، ضرر اقتصادی بالایی را به کشور تحمیل می‌کند. سالانه چند میلیارد دلار باید برای تأمین بنزین مورد نیاز کشور هزینه می‌کنیم، در حالی که با اعمال روش‌هایی مانند تخصیص سهمیه بنزین به نفر می‌توانیم جلوی این مخارج را بگیریم.
ابراهیمی در پایان تأکید کرد: قطعاً یکی از مواردی که در زمان دادن رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی مدنظر نمایندگان مجلس خواهد بود، برنامه‌های آنان برای امور راهبردی است. وزیر پیشنهادی برای وزارت نفت باید برنامه‌ای مدون در حوزه بنزین ارائه دهد. برنامه‌ای که بتواند مشکلات این حوزه را حل و فصل کند.
دریافت صفحه با کد QR