هر پک قلیان، دو پاکت سیگار

شاید خیلی از کسانی که قلیان مصرف می‌کنند، از ضررهای آن بی‌خبرند، شاید هم بعضی‌هایشان مثل حمید، از آن اطلاع دارند، اما به قول او باید بالاخره یک سرگرمی داشته باشند. این همه در حالی است که پزشکان و دوستداران سلامت، بارها و بارها درباره ضررهای مصرف قلیان هشدار داده‌اند. این‌که هر پُک قلیان برابر با 40 نخ سیگار است، این که سن مصرف قلیان در جامعه کاهش یافته، اینکه تنباکوی میوه‌ای به دلیل داشتن رطوبت، محل رشد انواع قارچ‌ها و میکروب‌های کشنده است، این که تنباکو، مثل مواد دیگر اعتیاد‌آور، یک نوع دخانیات است که ضررهای فراوانی از جمله بروز انواع ‏سرطان‌ها دارد، این که قلیان و سیگار، دروازه ورود به اعتیاد است و ده‌ها اینکه دیگر، هیچ کدام شان باعث نشده است نوجوان و جوان ما دست از مصرف قلیان بردارد. برای همین است که بر اساس آمار ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، علاوه بر این که سن مصرف قلیان در جامعه پایین آمده است، بر تعداد افراد قلیانی نیز روز به روز افزوده می‌شود و پدیده زشت قلیان کشیدن، حالا علاوه بر کافه‌ها و رستوران‌های سنتی به مهمانی‌های خانوادگی یا بدتر از آن، به برخی از هیئت‌ها نیز ورود پیدا کرده است. نکته تأسف‌بار در خصوص مصرف قلیان، آن هم قلیان میوه‌ای، این است که این پدیده زشت، حالا در بین دختر‌خانم‌ها نیز طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده است و علاوه بر گسترش این پدیده خطرناک در بین مردان، باید نگران گسترش مصرف قلیان در بین دختر‌خانم‌ها نیز باشیم.

قلیان میوه‌ای با طعم شیشه

اما از همه این نگرانی‌ها که بگذریم، به موضوع نگران کننده‌تر و البته، تأسف‌بارتر دیگری نیز برمی خوریم و آن هم وجود ماده مخدر شیشه در برخی قلیان‌های میوه است. حکایت مصرف قلیان‌های میوه‌ای، حالا درست شده است حکایت همان ضرب‌المثل «هر دم از این باغ بری می‌رسد!» وجود شیشه و آمفتامین در قلیان‌های میوه‌ای، موضوعی نیست که بشود به سادگی از کنار آن گذشت، این دیگر کاهش سن مصرف قلیان نیست، این دیگر گسترش قلیان به مهمانی‌های خانوادگی نیست، این دیگر تمایل خانم‌ها برای مصرف قلیان نیست، این یک موضوع به شدت نگران‌کننده است. اگر تا دیروز نگران تولید، پخش و مصرف ماده مخدر خطرناک شیشه، به شیوه‌های مختلف و البته پنهانی، در بین نوجوانان و جوانان بودیم، امروز باید نگران این موضوع باشیم که شیشه این ماده مخدر بسیار خطرناک، به راحتی هرچه تمام‌تر، در تنباکوهای قلیان‌های میوه‌ای، در دسترس مصرف‌کنندگان که بیشتر نیز افراد نوجوان و جوان هستند، قرار می‌گیرد.

تأیید وجود شیشه از سوی وزارت بهداشت

همین چند وقت پیش بود که رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به طور رسمی وجود مواد مخدر، شیشه و ترکیبات آمفتامین را در توتون قلیان‌ها، برای معتاد و وابسته کردن مشتریان این کالا، تأیید کرد. خسرو صادق‌نیت در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایرنا و در پاسخ به این پرسش که آیا استفاده از مواد مخدر، شیشه و ترکیبات آمفتامین را در توتون قلیان‌ها تأیید می‌کنید، گفت: بله، گزارش‌های متعددی داشته ایم که حتی آن قدر دوز مواد مخدر، شیشه و ترکیبات آمفتامین در توتون قلیان‌ها بالا بوده که مسمومیت حاد ایجاد کرده است و قطعاً تعداد مواردی که با دوز کمتر مصرف شده و مسمومیت حاد نداشته، بسیار بیشتر است. او گفته است: این گزارش‌ها صحیح است و در موارد متعددی، مسمومیت حاد بعد از استعمال قلیان داشته‌ایم که به خاطر دوز بالای مواد مخدر، شیشه و ترکیبات آمفتامین آن بوده است. خود من، در بیمارستان لقمان که محل ارجاع مسمومیت‌ها در تهران است، با چند نفر از این افراد صحبت کردم. در برخی موارد، فرد مصرف‌کننده نمی‌دانسته که این مواد را مصرف می‌کند و فکر می‌کرده احساس سرخوشی او ناشی از نوع توتون قلیان است. به گفته وی، وقتی با موارد مسمومیت حاد ناشی از مصرف دوز بالای مواد مخدر و ترکیبات شیشه، بعد از مصرف قلیان مواجه می‌شویم، معنایش این است که حتماً تعداد موارد بسیار زیاد دیگری وجود دارد که با دوز پایین‌تر این مواد را به توتون قلیان اضافه می‌کنند تا مشتریانشان احساس سرخوشی بیشتری کنند؛ با این تصور که این لذت، ناشی از دود عادی قلیان است. این مقام مسئول گفته است: اغلب مصرف‌کنندگان این مواد، در مراکز عرضه قلیان، به مواد مخدر وابستگی پیدا می‌کنند، معتاد می‌شوند و دیگر نمی‌توانند آن را کنار بگذارند. این، یکی از روش‌های سودجویی اماکن عرضه قلیان است تا افراد به این مراکز مراجعات مکرر داشته باشند و بتوانند هزینه‌های بیشتری از آنها بگیرند و در واقع، برای کسب سود بیشتر مشتریانشان را معتاد می‌کنند.

از زنگ خطر تا آژیر قرمز

البته این خبر با واکنش‌های متعددی نیز روبه‌رو شده است؛ مانند واکنش پلیس به برخورد با مراکز عرضه این قلیان‌ها یا واکنش رئیس اتحادیه قهوه‌خانه‌داران که گفته است شایعه‌سازی نکنید. در هر حال آنچه مشخص است، موضوع مصرف قلیان‌های میوه‌ای، آن هم قلیان‌هایی با تنباکوهای آغشته به انواع مواد خطرناک، مانند شیشه یا موادی که مسمومیت‌زا یا سرطان‌زاست، دیگر از مرحله هشدار عبور کرده و در مرحله خطر است. زنگ خطر مصرف این نوع قلیان‌ها سال‌هاست که به صدا در آمده است، شاید از حدود دو دهه پیش، که اولین نسل قلیان‌های میوه‌ای در جامعه عرضه شد. اما گویا قرار نیست کسی صدای این زنگ خطر را که حالا به مراتب شدید‌تر از یک آژیر وضعیت قرمز شده است، بشنود. اگر تا دیروز از وجود مواد بسیار خطرناک، مانند بنزن، در قلیان‌های میوه‌ای صحبت می‌کردیم، حالا باید درباره موضوعی هشدار دهیم که باور کردنش برای خیلی‌ها سخت است. شیشه، این مواد مخدر بسیار خطرناک حالا در لابه لای تنباکوهایی با طعم‌های مختلف جا خوش کرده است و در قلیان‌های میوه‌ای مصرف می‌شود.

در هر حال، آنچه مشخص است، وجود مواد مخدری مانند شیشه، در قلیان‌های میوه‌ای، موضوعی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن عبور کرد. شیشه یک ماده مخدر بسیار خطرناک و دارای مضرات بسیار زیاد است. حال، با توجه به آنچه گفته شد باید منتظر باشیم و ببینیم آیا مسئولان و دستگاه‌های متولی برای رفع این معضل چاره‌ای اساسی می‌اندیشند یا این مسئله نیز مانند خیلی از پدیده‌های زشت اجتماعی، در سایه بی‌توجهی نهادهای متولی، به راحتی فراموش می‌شود. دیروز میوه‌ای بود، امروز شیشه‌ای است و اگر بی‌تفاوت باشیم، فردا...!!