هزينه اقتصادي انتقال پايتخت چقدر است؟/برخي كارشناسان پيشنهاد داده‌اند به فكر تمركززدايي از تهران باشيم
7 دی 1392 ساعت 10:50
در جلسه علني مجلس كه منجر به تصويب اين طرح شد، علي لاريجاني رئيس مجلس و تعدادي از نمايندگان تهران با اين طرح مخالفت كردند. از جمله لاريجاني هزينه مالي اين طرح را بسيار زياد دانست و معتقد بود شوراي نگهبان به دليل بار مالي مترتب بر طرح با آن مخالفت خواهد كرد.
به گزارش حدیدنیوز، تهران موجود زنده‌اي است كه در حال پيرشدن و رو به افول است. به دليل افزايش روزافزون جمعيت، هر روز مشكلات اين كلانشهر چند برابر مي‌شود. پايتخت بودن تهران نيز شايد اولين ومهم‌ترين دليلي باشد كه اين روزها براي حل مشكلاتش مطرح است و اما انتقال آن به شهرهاي ديگر نيز مسئله‌اي است كه سالهاست فقط در حد حرف مطرح شده و معلوم نيست كه آيا تاثيري بر كاهش مشكلات كنوني خواهد داشت يا خير؟
اولين بار در سال ۱۳۶۴ طرح انتقال پايتخت از تهران به نقطه ديگر به مناسب ۲۰۰ سالگي پايتختي تهران مطرح شد. اين طرح آن زمان به دليل اينكه كشور درگير جنگ تحميلي بود چندان مورد توجه قرار نگرفت. بعد از دفاع مقدس و با شروع به كار دولت سازندگي در كشور بار ديگر اين مسئله مورد توجه دولتمردان قرار گرفت. برآوردهاي اوليه در آن زمان نشان داد، انتقال پايتخت از تهران چيزي حدود ۱۵هزار ميليارد تومان هزينه خواهد داشت كه اين هزينه در سال ۶۸ معادل ۱۰ برابر بودجه عمومي دولت و ۶ برابر بودجه كل كشور بود. اما اين طرح تا سال ۱۳۸۶ مسكوت ماند و تنها در برخي مواقع بحث‌هايي جسته و گريخته در اين باره مطرح مي‌شد. دردولت دهم نيز بحث انتقال كاركنان دولت به شهرستان‌ها كليد خورد و با افتتاح سايتي به عنوان انتقالي، جمع‌آوري اطلاعات متقاضيان خروج از پايتخت آغاز شد كه البته در دو ماه اول تنها ۱۴۰۰ نفر از كاركنان دولت در اين سايت ثبت‌نام كردند در حالي كه تعداد كاركنان دولت مستقر در تهران چيزي در حدود ۶۰۰ هزار نفر برآورد مي‌شوند. اما ديگر خبري از ادامه اجراي طرح نشد. تا اينكه در بهمن ماه ۹۱ طرحي با عنوان انتقال پايتخت در مجلس مطرح شد. اما مجددا اين طرح هفته گذشته در صحن علني به بحث گذاشته شد و كليات آن به تصويب نمايندگان رسيد.
برآورد هزينه طرح انتقال پايتخت از زبان وزير راه
گفتني است وزير راه و شهرسازي انتقال پايتخت را نيازمند مطالعات جامع در ابعاد مختلف دانسته و در يك مقايسه آن را نسبت به سال ۶۹ برآورد كرده و گفته است: هزينه پيش‌بيني شده براي انتقال پايتخت در سال ۶۹ حدود ۱۵ هزار ميليارد تومان بود كه درآن زمان نرخ دلار كمتر از ۱۰۰۰ تومان بود. نمي‌توان به ارقامي كه براي انتقال پايتخت اعلام مي‌شود اعتماد كرد و با بررسي‌ها، حتما مردم را در جريان پيشرفت كار قرار خواهيم داد. عباس آخوندي كه مامور انجام مطالعه و بررسي طرح انتقال پايتخت شده است، در اين خصوص به مهر گفته، موضوع انتقال پايتخت در ايران نيز از اواخر دهه ۶۰ سابقه دارد و بررسي دقيق آن نياز به زمان زيادي دارد و در مجلس براي مطالعه و بررسي اين طرح دوسال زمان پيش‌بيني شده است.
كشورهايي كه تغيير فيزيكي پايتخت را انجام داده‌اند فرايند‌هاي تصميم‌گيري را نيز اصلاح كرده‌اند چون اگر اينطور نباشد تمركز منابع و انسان‌ها در جاي جديد نيز شكل مي‌گيرد. البته به گفته وزير راه و شهرسازي، انتقال پايتخت فقط تغيير فيزيكي آن نيست بلكه بحث‌هاي ديگري همچون تغيير در فرايند تصميم‌گيري نيز مهم است كه نيازمند تمركز زيادي است. انتقال پايتخت يك ايده است و بايد اين ايده توسط گروه مطالعاتي وزارت راه و شهرسازي بررسي شود. آخوندي معتقد است: براي انتقال پايتخت، زلزله يا آلودگي هوا كفايت نمي‌كند بلكه بايد مجموعه‌اي از دلايل گسترده در اين باره وجود داشته باشد كه اين امر نيازمند شناسايي مسائل اقتصادي و فني است. به گفته وي، هفته آينده گروهي براي مطالعه طرح انتقال پايتخت منصوب مي‌شوند و اين كار توسط اين گروه بررسي خواهد شد.
مطالعات كارشناسي براي انتقال پايتخت
«حداقل ۵ سال زمان نياز است كه يك گروه كارشناسي در مورد طرح انتقال پايتخت به بررسي اين طرح بپردازند.» يك عضو كميسيون عمران مجلس با بيان اين مطلب مي‌گويد: «بحث انتقال پايتخت در مجلس مطرح شده اما بايد يك تيم كارشناس وخبره به مطالعه اين طرح بپردازد.»
«محمدابراهيم محبي» معتقد است: «بحث طرح ساماندهي وضعيت تهران و انتقال پايتخت مطرح است اما ما به‌دنبال اين هستيم كه اين مسئله را همه جانبه بررسي كنيم.» تهران براي ما هويت فرهنگي وانقلابي دارد اما بحث ساماندهي مشكلات آن بحث مهمي است كه نمي‌توان ناديده گرفت و از آن غفلت كرد. به گفته اين نماينده، نمي‌توان در اين مورد برآورد هزينه كرد زيرا اين مسئله نياز به تحقيق ومطالعه گسترده وجدي دارد كه بايد در قالب آمايش سرزمين، بررسي شود. «محبي» در باره تخمين و مقايسه هزينه اين طرح نسبت به سال ۶۹ مي‌گويد: «اين موضوع را رد نمي‌كنم اما به نظرم نمي‌توان قبل از بررسي كردن در اين مورد عدد خاصي را تخمين زد.»
مجلس به‌دنبال راه‌حل است تا اين طرح به سرانجام مثبت برسد. اين عضو كميسيون عمران با گلايه از برخي نماينده‌ها مي‌گويد: «متاسفانه برخي نمايندگان مجلس با مطرح شدن اين موضوع به‌دنبال پيشنهاد دادن انتقال برخي وزارتخانه‌‌ها به شهرهاي حوزه خود هستند مثلا مي‌گويند كه فلان شهر ظرفيت انتقال چند وزارتخانه را دارد. اما مگر قرار است كه تقسيمي صورت گيرد؟»
اين نماينده مجلس معتقد است كه دولت‌هاي پيشين به نوعي اين طرح را نيمه كاره رها كردند اما بايد با انجام مطالعات كارشناسي آن را به سمت اجرا شدن پيش برد. البته از نظر محبي، انتقال برخي سازمانها ونهادهاي اداري وسياسي كه زير مجموعه وزارتخانه‌‌ها هستند، به شهرهاي ديگر مي‌تواند براي شروع طرح، گام مثبتي باشد.
انتقال پايتخت ۳۰ هزار ميليارد هزينه مي‌خواهد
اما نايب رئيس فراكسيون مديريت شهري مجلس در باره انتقال پايتخت معتقد است: «انتقال پايتخت ۲۵ سال زمان و ۳۰ هزار ميليارد تومان هزينه نياز دارد.»
«كمال عليپور» در گفت‌وگويي با فارس مخالفت خود با طرح ساماندهي و انتقال پايتخت سياسي و اداري از تهران را اعلام كرده وگفته: بايد مشخص شود كه ما خواستار حل مشكل دولت هستيم يا مي‌خواهيم مشكل تهران را حل كنيم. حل مشكل دولت وظيفه مجلس نيست و از طرف ديگر كلانشهرهاي ديگر كشور هم مانند تهران مشكلات مختلفي دارد.
يك كارشناس اقتصادي نيز در اين باره مي‌گويد: اگر بخواهيم معيار دقيق‌تري در مورد هزينه انتقال پايتخت داشته باشيم بايد به ارقام برآورد شده در سال ۶۸ مراجعه كنيم، همانطور كه وزير راه گفته است در آن زمان هزينه انتقال پايتخت رقمي معادل ۱۵ هزار ميليارد تومان برآورد شده بود اين رقم به نرخ امروز ارزشي معادل ۲۲۳ هزار ميليارد تومان دارد كه با احتساب نرخ دلار ۲۴۵۰ توماني مي‌توان گفت اگر اندازه حجم دولت معادل سال ۶۸ باشد از نظر تعداد كاركنان و دستگاه‌هاي اجرايي و ديگر شاخص‌ها امروز انتقال دولت رقمي معادل ۹۱ ميليارد دلار هزينه خواهد داشت.
«مسعود ميرعمادي» معتقد است: اما نسبت ديگري نيز در محاسبات سال ۶۸ لحاظ شده است، در سال ۶۸ هزينه انتقال پايتخت اداري كشور معادل ۱۰ برابر بودجه عمومي همان سال هزينه بر بوده است، با رعايت همين نسبت با در نظر گرفتن بودجه عمومي ۲۳۶ هزار ميليارد تومان سال ۹۲ بايد ۱۰ برابر اين رقم براي انتقال دولتي با ابعاد امروز از تهران تخصيص پيدا كند، اين رقم براساس نرخ دلار ۳۰۰۰ توماني هم هزينه‌اي معادل ۷۸۶ ميليارد دلار بر اقتصاد كشور تحميل مي‌كند.
لاريجاني: انتقال پايتخت پول مي‌خواهد، نداريم!
تراكم جمعيتي بالا در تهران و آلودگي بيش از پيش هوا كه در چندسال گذشته بر پايتخت حاكم شده است، بحث انتقال پايتخت را دوباره جدي كرده است. در مجلس گذشته براي اين موضوع چندباري تلاش شد، اما سرانجام نداشت. تا اينكه اين طرح دوباره در كميسيون شوراهاي مجلس به تصويب رسيد.
هفته گذشته كليات اين طرح با وجود مخالفت علي لاريجاني رئيس مجلس به تصويب رسيد. در جريان بررسي كليات اين طرح، جواد جهانگيرزاده نماينده اروميه، در اخطار قانون اساسي نسبت به طرح انتقال پايتخت، گفته بود: اين طرح با اصل ۷۵ قانون اساسي مغايرت دارد. چرا كه طرح انتقال پايتخت بار مالي دارد و در طرح پيشنهادي نمايندگان بار مالي اين موضوع در نظر نگرفته شده است.
جالب اينكه علي لاريجاني اخطار جواد جهانگيرزاده نماينده مردم اروميه درباره مشخص نبودن اعتبارات طرح انتقال پايتخت را وارد دانسته و گفته است: اعتبارات انتقال پايتخت زياد است از اين رو با توجه به مشخص نبودن منابع اين طرح با مخالفت شوراي نگهبان مواجه خواهد شد. منصور حقيقت پور، عضو كميسيون امنيت ملي نيز هزينه انتقال پايتخت را ۱۰۰ ميليارد دلار برآورد كرده كه رقمي بسيار سنگين است.
کد مطلب: 28353