پرداخت يارانه به ۱۲۳ هزارميليارد تومان رسيد/چه کسانی از دریافت یارانه محروم می شوند؟
اقتصاد ایران , 25 آذر 1392 ساعت 10:37
چنين شيوه‌اي باعث مي‌شود تا دولت در پرداخت پول نقد به يارانه بگيران پايين جامعه دچار كسري بودجه نشود و تعادلي در درآمد و هزينه قانون هدفمندي يارانه‌ها ايجاد شود. اما سوال اين است كه با صرفه‌جويي كه از اجراي چنين تصميم احتمالي عايد دولت مي‌شود، چه كارهايي مي‌توان انجام داد؟
به گزارش حدیدنیوز، با پرداخت يارانه نقدي آذر ماه مجموع ميزان پرداخت يارانه نقدي دولت به مردم طي سه سال گذشته به بالاي ۱۲۳ هزار ميليارد تومان رسيد. اگر اين رقم را با دلار ۳ هزار توماني هم محاسبه كنيم دولت به قيمت امروز تاكنون ۴۰ ميليارد دلار به مردم يارانه نقدي پرداخت كرده است. پرداخت اين حجم از يارانه به مردم كه مجموعا بالغ بر بودجه عمراني چند سال كشور مي‌شود، اين سوال را پيش آورده است كه آيا تداوم چنين راهي به صلاح مسائل كلان اقتصادي و توسعه كشور هست يا اينكه راهكارهاي ديگري هم وجود دارد؟ البته دولت اعلام كرده است كه تداوم پرداخت يارانه نقدي به شيوه فعلي تا پايان سال ادامه خواهد داشت ليكن از ابتداي سال آينده تغييراتي در شيوه پرداخت يارانه‌ها رخ خواهد داد.
آنگونه كه برخي مقامات دولت مانند رئيس‌جمهور و سخنگوي دولت خبر داده‌اند، لايحه تعيين تكليف قانون هدفمندي يارانه‌ها پيش از آغاز سال تقديم مجلس خواهد شد. در اين لايحه موضوع اجراي فاز دوم قانون هدفمندي، قيمت حامل‌هاي انرژي مانند بنزين و گاز و گازوئيل و... و پرداخت يارانه نقدي تعيين خواهد شد.
پيشتر مقامات دولت ابراز تمايل كرده بودند يارانه نقدي سه دهك پايين جامعه به شيوه فعلي پرداخت شود ليكن سه دهك بالاي جامعه از دريافت هر نوع يارانه‌اي كنار گذاشته شوند و به اقشار متوسط يعني چهار دهك باقي مانده هم يارانه از طريق كالا و كلا يارانه غيرنقدي تعلق بگيرد. چنين شيوه‌اي باعث مي‌شود تا دولت در پرداخت پول نقد به يارانه بگيران پايين جامعه دچار كسري بودجه نشود و تعادلي در درآمد و هزينه قانون هدفمندي يارانه‌ها ايجاد شود. اما سوال اين است كه با صرفه‌جويي كه از اجراي چنين تصميم احتمالي عايد دولت مي‌شود، چه كارهايي مي‌توان انجام داد؟
جبران كسري بودجه
اگر دهك‌هاي مرفه از پرداخت يارانه معاف شوند،كسري بودجه تا حدودي جبران خواهد شد.يكي از اعضاي كميسيون برنامه وبودجه با اين تفكر مي‌گويد: متاسفانه پرداخت يارانه‌ها در دولت گذشته، باعث كسري شديد بودجه شد كه دولت يازدهم را با چالش اساسي مواجه كرد. اما راهكار حذف دهك‌هاي مرفه به اعتقاد من راهكار بسيار مناسبي است كه اگر دولت بتواند با يك سيستم و مكانيسم مناسب شناسايي دهك‌هاي مرفه را انجام دهد و تعريف كند،مي توان اميدوار بود كه با حذف دهك‌ها كسري بودجه تا حدي جبران شود.به گفته حسينعلي حاجي دليگاني به همين ميزان فاصله طبقاتي نيز كاهش خواهد يافت.
يارانه‌ها به سمت توليد و اشتغال هدايت شوند
قانون هدفمندي يارانه‌ها فقط منحصر به ايران نيست و از گذشته در بسياري از كشورها انجام شده است. قانون هدفمندي سال‌ها قرار بود كه در ايران انجام شود و از گذشته مطرح بوده است اما سرانجام در دولت احمدي‌نژاد به تصويب رسيد واجرايي شد. اما به اعتقاد بسياري از كارشناسان شيوه اجراي قانون هدفمندي از ابتداي كار اشتباه و مشكل‌زا بود.يكي از اعضاي كميسيون اقتصادي مجلس نيز كه معتقد است شيوه اجراي دولت گذشته در اجراي قانون هدفمندي بسيار نادرست بوده، مي‌گويد: «اي كاش! درهنگام تصويب اين قانون به آينده اجرايش نيز به درستي توجه مي‌كردند واحتمالاتي را در نظر مي‌گرفتند.» «ابراهيم نكو» معتقد است: «با اجراي قانون هدفمندي در دولت احمدي‌نژاد، آسيب‌هاي بسياري به قدرت خريد مردم وارد آمد. تزريق اين حجم نقدينگي در جامعه كه رقم بسيار سنگيني بود جامعه را با چالش‌هاي بسياري مواجه كرد. اگر قانون هدفمندي به شيوه ديگري اجرا مي‌شد مثلا نقدي پرداخت نمي‌شد،در شرايط كنوني انتظارات و توقعات مردم را در بر نمي‌گرفت.»
اين نماينده مجلس در ادامه مي‌گويد: «به اعتقاد من برنامه ديگري را بايد جايگزين شيوه گذشته پرداخت نقدي كرد. مثلا پرداخت‌ها را به سمت توليد واشتغال هدايت كرد تا از اين طريق بتوان تورم را كنترل كرد.» در مجموع پرداخت نقدي يارانه‌ها به مردم و به تبع آن اعمال تحريم‌ها به كشور باعث تورم بيش از بيش شد. اما دولت روحاني قرار است در شيوه اجراي پرداخت يارانه‌ها تغيير ايجاد كند. حذف دهك‌هاي مرفه جامعه چندي است مطرح شده است. اما اگر مثلا ۷ دهك از دريافت يارانه معاف شوند، با پول صرفه‌جويي شده چه كارهايي مي‌توان كار كرد؟ نكو در اين‌باره معتقد است: «اگر حتي ۴ دهك يا بيشتر هم از دريافت يارانه‌ها محروم شوند و فقط دهك‌هاي پردرآمد حذف شوند،اما در مقابل هيچ پس انداز يا برنامه‌ريزي‌اي در كار نباشد مجددا تمام آسيب‌هاي گذشته را تجربه خواهيم كرد. به همين خاطربايد يك برنامه‌ريزي مناسب و با تامل در نظر گرفته شود. يك تيم كارشناسي با تجربه بايد اقدامات لازم را جهت مصرف بهينه به سمت توليد انجام دهد.»
اين عضو كميسيون اقتصادي، هدايت يارانه‌ها به سمت توليد واشتغال را بهترين راه حل براي پرداخت يارانه‌ها دانسته و معتقد است كه با اين روش تمام آسيب‌هاي ۳ سال گذشته نيز جبران خواهد شد. اما ارائه سبد كالا كه مورد نظر رئيس‌جمهوربوده و در اين اواخر زمزمه آن به ميان آمده است آنچنان مورد قبول نماينده رباط كريم نبوده و اين اقدام دولت را داراي اشكالات اساسي مي‌داند.
نكو در اين باره معتقد است: «اگر بن كالا در اختيار مردم قرار گرفته شود قطعا شاهد تورم بيش از بيش خواهيم بود و در معيشت مردم مشكل به وجود خواهد آمد. از طرفي دلالان وسودجويان نيز در اين ميان دست به كار شده و در كشور هرج ومرج اقتصادي شديدي به وجود خواهد آمد.»
اما از نظر نكو تنها راهكاري كه مي‌توان در اين شيوه (ارائه سبد كالا به مردم) ارائه داد كه مزيت داشته باشد اين است كه از توليد داخل در سبد كالا استفاده كرد. يعني دولت بايد اين سبد را متشكل از تمام كالاهاي توليد داخل قرار دهد.
پرداخت نقدي براي مردم مقبول‌تر است
در اين سه سال گذشته بسياري از خانواده‌ها از طريق دريافت يارانه‌ها حتي امرار معاش مي‌كنند. يكي از اعضاي كميسيون بودجه از ارتباط‌هاي مردمي در مجلس مي‌گويد: «برخي از افراد با همين يارانه ناچيز امرار معاش كرده و افرادي را سراغ دارم كه مثلا اقساط وام قرض‌الحسنه خود را با همين يارانه ماهانه مي‌پردازند.»
به اعتقاد «حسينعلي حاجي‌دليگاني» شيوه پرداخت نقدي براي مردم مطلوب‌تر بوده و سبد كالا به دليل اينكه انتخاب را محدود مي‌كند نمي‌تواند پاسخگوي نيازهاي جامعه باشد.
«ابراهيم نكو» نيز در اين باره معتقد است: پرداخت يارانه به صورت نقدي و يكنواخت موجب اين مي‌شود كه برخي مثلا بابت پرداخت فيش‌هاي آب وبرق...خود استفاده كرده و حتي عده‌اي هستند كه اين مبلغ را پس انداز مي‌كنند. در مجموع با سليقه خود آن را خرج مي‌كنند اما سبد كالا آزادي عمل را از مردم سلب خواهد كرد.
حذف يك دهك از يارانه‌بگيران قطعي شد
گفتني است روز گذشته عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به جزئيات حذف دهك‌ها و نيز اصلاح قيمت حامل‌هاي انرژي در اجراي هدفمندي يارانه‌ها، گفت: لايحه هدفمندي يارانه‌ها كه در آن حذف يك دهك قطعي شده تا قبل از جلسات تلفيق به مجلس خواهد رسيد. علي‌محمد احمدي در گفت‌وگو با فارس با اشاره به جلسه اعضاي كميسيون برنامه و بودجه مجلس با معاون بودجه معاونت نظارت راهبردي رئيس‌جمهور درخصوص لايحه هدفمندي يارانه‌ها خبر داده است: در اين خصوص اظهارات مختلفي مطرح شد، مبني بر اينكه دولت بايد هدفمندي يارانه‌ها را در لايحه بودجه ۹۳ كل كشور لحاظ كند، در غير اين صورت اين موضوع معنا پيدا نمي‌كند.در حال حاضر دولت معتقد است كه به زودي لايحه جامع هدفمندي يارانه‌ها را به مجلس ارائه خواهد كرد، تا در كنار بودجه براي آن تصميم‌گيري شود.
به گفته اين نماينده مجلس پيشنهاداتي درخصوص حذف دهك‌ها و چگونگي اجراي فازهاي هدفمندي يارانه‌ها مطرح شد. آنچه كه قطعي شده حذف يك دهك از يارانه‌بگيران است و همچنين پرداخت يارانه نقدي به هيچ‌وجه حذف نخواهد شد و احتمال دارد اين موضوع در كنار پرداخت كالاهاي غيرنقدي به صورت تركيبي در نظر گرفته شود.
کد مطلب: 28106