نامه سناتورهای آمریکایی درآستانه مذاکرات ژنو به اوباما برای استفاده از روش «تعلیق در برابر تعلیق» در مقابل ایران، نشان می دهد حتی اگر نگاه آنها به بسته پیشنهادی تیم مذاکره کننده ایران مثبت و موقتا بخشی از تحریم ها برداشته شود، هیچ تضمینی وجود ندارد که غربی ها به بهانه های دیگر تحریم ها را دوباره از سر نگیرند.

به گزارش حدیدنیوز، حسن روحانی چند روز قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ در ایام تبلیغات انتخابات در مواجهه با دوربین شبکه یک تلویزیون اعلام کرد: «برای مشکلات اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و سیاست خارجی، برنامه یک ماهه و ۱۰۰ روزه نیز وجود دارد. ما می‌توانیم در زمان کوتاه تحول اقتصادی به وجود آوریم و با ایجاد یک دوره تنفس مشکلات را حل کنیم.»

وعده دولت برای حل مشکلات اقتصادی در ۱۰۰ روز

با شروع به کار دولت یازدهم، کارگروهی از سوی دولت مشخص شد تا ظرف ۱۵ روز تمام موانعی را که در راه رونق اقتصادی،‌ اشتغال، راه‌اندازی بنگا‌ه‌های کوچک و بزرگ و تحرک اقتصادی در بخش صنعت، کشاورزی،‌خدمات وجود دارد شناسایی کرده و راه‌کارهای مناسب برای رفع این موانع را ارائه دهد.

بعد از این تصمیم مهم دولت بود که روحانی مجدد در مصاحبه ای اعلام کرد: اقدامات لازم برای تامین کالاهای اساسی تا پایان سال برای کشور انجام شده است و مردم در این زمینه می‌توانند کاملا آسوده خاطر باشند. وی با اضافه كردن اين نكته كه ظرف ۱۵ روز آينده تمام موانع رونق اقتصادي شناسايي خواهد شد افزود: به مردم وعده می‌دهیم که طبق وعده‌های قبلی، حتما طی ۱۰۰ روز اول یا کوتاه‌تر، اقدامات ضروری و فوری در این زمینه انجام دهیم و نتیجه کار را به مردم بگویم. دولت همچنین در ادامه برای بهبود معیشت مردم و عملی شدن وعده‌های ۱۰۰ روزه رییس‌جمهور، ۳۵ مصوبه تصویب کرد که به گفته نوبخت سخنگوی دولت، بیشتر این مصوبات درخصوص بهبود روش‌ها در گمرکات و نظام بانکی بوده است.

ماموریت دولت دیپلماسی برای گشایش اقتصادی

اقدامات مثبت دولت در آغازین روزهای کاری، نوید ثبات در تصمیم گیری های اقتصادی و برنامه ریزی برای حل مشکلات را می داد. همچنین به کار گیری وزیران باسابقه در کابینه نشان از تمرکز و تلاش دولت برای تحقق وعده های انتخاباتی روحانی داشت، اما کم کم و در آستانه سفر روحانی به نیویورک دولت بیشتر بر سیاست خارجی متمرکز شد تا جایی که به نظر می رسد این روزها نگاه و امید دولت در حل مشکلات اقتصادی کشور تنها معطوف به مذاکرات و تلاش دستگاه دیپلماسی کشور شده است تا با برداشتن تحریم ها گشایشی در وضعیت اقتصادی ایجاد شود.

در همین خصوص روزنامه رسمی دولت در مطلب اصلی شماره روز یکشنبه ۲۱ مهر با تیتر « ماموریت دولت دیپلماسی برای گشایش اقتصادی» سوءمدیریت دولت قبل را عامل اصلی مشکلات اقتصادی کشور معرفی کرده و راهکار حل این مشکلات را دیپلماسی، سیاست خارجی و رفع تحریم‌ها خواند.

در کنار این خط که عده ای مذاکره را شاه کلید حل مشکلات اقتصادی می دانند، خط دیگری نیز در دولت وجود دارد که توجه به ساخت درونی کشور را راه حل اصلی برای رهایی از مشکلات فعلی می دانند.

علی طیب نیا وزیر اقتصاد دولت روحانی در این خصوص می گوید: «تصور رفع مشكلات با برداشته شدن تحريم ها غلط است و تصور غلطی است که با برداشته شدن تحریم‌ها مشکلاتمان حل می‌شود؛ یک خیال باطل است مادامی که نتوانیم در داخل مشکلات را حل کنیم از مذاکرات سیاسی نباید انتظار داشته باشیم. حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود و مذاکرات نیز انجام شود آسیب‌های درآمدی ناشی از سرازیر شدن درآمد نفتی به کشور مشکل‌ساز خواهد بود به همین دلیل باید به منابع داخلی متوسل شد واگر امید ببندیم تحریم‌ها در آینده نزدیک برداشته می‌شود خیالی باطل است زیرا رفع تحریم‌ها امری بلندمدت است. اگر مذاکرات گشایش شود و درآمدهای نفتی به سمت کشور سرازیر شود بازهم با آسیب‌هایی مواجه هستیم.»

خوشبینی نسبت به مذاکرات به سود یا به ضرر دولت؟

رئیس جمهور و وزیر امورخارجه کشورمان بارها اعلام کردند که نسبت به مذاکرات پیش رو خوش بین هستند و می توان امیدوار بود که در دراز مدت نتایجی حاصل شود. این خوش بینی و ایجاد امید در دل مردم برای رفع تحریم ها و حل مشکلات قتصادی می تواند هم به نفع و هم به ضرر دولت باشد. چرا که شرطی کردن جامعه و امید وار کردن مردم به نتیجه مثبت مذاکرات، در صورتی که نتیجه مطلوب حاصل نشود باعث سرخوردگی و نا امیدی جامعه خواهد شد و از طرفی اعتماد عمومی به دولت نیز به شدت کاهش خواهد یافت .

از سویی تغییر نگاه دولتی ها و رئیس جمهور در قبل و بعد از انتخابات ریاست جمهوری قابل تامل است. با تشدید تحریم ها و نابسامانی بازار و اوضاع اقتصادی کشور در دولت دهم، اکثر منتقدان دولت ایجاد چنین شرایطی را ناشی از سوء مدیریت و بی تدبیری ها دولت وقت می دانستند و سهم تحریم ها را در این نابسامانی ها حداکثر ۳۰ درصد عنوان کردند. در حالیکه در دولت یازدهم اینطور وانمود می شود که مشکل اصلی تحریم است و چاره ای جز مذاکره نیست.

به نظر می رسد باید به جای امید بستن به مسائلی همچون رابطه با آمریکا به تولید و ظرفیت‌های داخلی امید ببندیم و البته در کنارش به دیپلماسی سیاسی و اقتصادی نیز توجه داشته باشیم.

اگر این خوش‌بینی در مذاکرات به صورت مفرط ادامه داشته باشد آن چیزی را هم که داریم از دست خواهیم داد؛ چرا که کشورمان حداقل به قطع رابطه با برخی از کشورها عادت کرده بود و تا به امروز با توجه به این مسئله کارمان را انجام می‌داد و به نظر می رسد اگر باورهایی را که بر اساس آن کار و تلاش می‌کردیم و با تکیه بر همان اقتصادمان را به اینجا رساندیم، کنار بگذاریم بیشتر با مشکل مواجه می‌شویم.

فاطمه رهبر نماینده مردم تهران در مجلس در این خصوص می گوید: «اگر تصور کنیم که تنها راه مستحکم‌کردن سیاست‌های داخلی کشور گره زدن با سیاست خارجی است، اشتباه است. البته این ارتباط بی‌تاثیر نیست و آثار مثبت و منفی دارد، ولی اینکه فکر کنیم که تنها راه استقلال کشور و پایداری اقتصادی گره زدن با سیاست بین‌الملل و خارجی است، اشتباه است. در رژیم پهلوی سیاست ما به صورت مستقیم با سیاست خارجی مرتبط بود و این سوال مطرح می‌شود که آیا آن موقع دارای اقتصاد موفقی بودیم؟ لذا اگر تصور داشته باشیم این ارتباط موثر و موفق باشد و شرایط فوق‌العاده‌ای را برای کشور به وجود آورد، اشتباه است.»

تضمینی برای برداشتن دائمی تحریم ها وجود ندارد

در آستانه مذاکرات ایران و گروه ۵+۱ در ژنو، گروهی از سناتورهای امریکایی در نامه‌ای به «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا، به وی و دیگر اعضای ۱+۵ توصیه کرده‌اند از روش «تعلیق در برابر تعلیق» استفاده کنند. آن‌ها اعلام کرده‌اند که اگر ایران غنی‌سازی خود را تعلیق کند، آمریکا نیز اعمال دور جدید تحریم‌ها را تعلیق می‌کند.این رفتار غربی ها نشان می دهد که چندان نمی توان به آنها اعتماد کرد. حتی اگر نگاه آنها به بسته پیشنهادی تیم مذاکره کننده ایران مثبت و موقتا بخشی از تحریم ها برداشته شود، هیچ تضمینی وجود ندارد که غربی ها این بار بحث دیگری غیر از موضوع هسته ای بهانه نکرده و دوباره تحریم ها را از سر نگیرند.

تأكيد رهبر معظم انقلاب بر حل مشكلات كشور به پشتوانه تقويت ساختار دروني نظام، در كنار اعلام بدبيني ايشان نسبت به غرب و رد كردن اين موضوع كه ارتباط با غرب مشكلات ما را حل مي‌كند، صورت مي‌پذيرد. يعني همزمان با اعلام بدبيني و بي‌اعتمادي به غرب و عهد شكن دانستن آنها راهي جايگزين را معرفي مي‌كنند؛ راهي كه با بررسي آن مي‌توان اذعان داشت كه برگ برنده ايران در تعامل با غرب مي‌تواند همين تقويت ساختار دروني نظام باشد.

ایشان در مراسم تنفيذ حكم رياست جمهوري حسن روحاني فرمودند: «رئيس‌جمهور محترم اشاره كردند به تحريم‌ها و فشارهايى كه دشمنان ملت ايران - كه البته در رأس آنها امريكا است - بر كشور وارد مي‌كنند. من مي‌خواهم بگويم درست است كه فشارهاى دشمنان براى مردم مشكلاتى را به‌وجود مى‌آورد، اما تجربه‌هاى باارزشى هم در اختيار مسئولان و در اختيار مردم مي‌گذارد. درس بزرگى كه ما از اين فشارهاى اقتصادى دريافت كرديم، اين است كه هرچه مي‌توانيم، بايد به استحكام ساخت داخلى قدرت بپردازيم؛ هرچه مي‌توانيم، در درون، خودمان را مقتدر كنيم؛ دل به بيرون نبنديم. آنهايى كه دل به بيرون ظرفيت ملت ايران مي‌بندند، وقتى با يك چنين مشكلاتى مواجه شوند، خلع سلاح خواهند شد. ظرفيت‌هاى ملت ايران خيلى زياد است. ما بايد بپردازيم به استحكام ساخت درونى اقتدار ملى؛ كه آن روز به مسئولان كشور عرض كرديم: در درجه اول، مسائل اقتصادى و مسائل علمى است؛ كه بايد با جديت دنبال شود.»