صنعت نفت از گذشته مشکلات فراوانی داشته، اما در این‌جا توجه بر فوری‌ترین چالش‌هایی است که به خصوص در سال‌های اخیر تشدید شده است.

صنعت نفت از گذشته مشکلات فراوانی داشته، اما در این‌جا توجه بر فوری‌ترین چالش‌هایی است که به خصوص در سال‌های اخیر تشدید شده است. از مهم‌ترین مواردی که صنعت نفت به خصوص در سال‌های اخیر با آن مواجه شد، بحث تحریم‌ها و تاثیر مستقیم آنها بر اقتصاد کشور به‌ویژه صنعت نفت بود. از سوی دیگر، یکی از چالش‌های مهم صنعت نفت، نبود شناخت عمومی و حتی شناخت مدیران بالای کشور از این صنعت و نداشتن درک آنها از چالش‌های این صنعت است.

در حالی که مساله نفت و سیاست‌های نفتی یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین مسایل در سیاست داخلی و سیاست خارجی کشور است، عدم شناخت عمومی مدیران عالی از صنعت نفت و چالش‌ها و اولویت‌های آن و ارزیابی صحیح و دقیق از عملکرد مدیران گذشته این صنعت و هم انتخاب مدیر شایسته و مناسب برای حال حاضر، آن را دشوار می‌کند. وجود یک نهاد حاکمیتی و سیاستگذاری در بخش انرژی و روشن شدن راهبردها و سیاست‌های کلان بخش انرژی و به تبع آن، زیربخش نفت و گاز کشور می‌توان توانایی‌های این صنعت را گسترش دهد. شرکت‌های اصلی صنعت نفت باید به وظایف خود عمل کرده و نگذارند دیگر چالش عمیقی این حوزه اقتصادی را تهدید کند.

از دیگر چالش‌های مهم صنعت نفت، چالش مدیریت است. ثبات مدیریت، یکی از مسایلی است که موجب پیشرففت و توسعه می‌شود. به اعتقاد من، یکی از عواملی که موجب بروز مشکلات در صنعت نفت طی دولت‌های نهم و دهم شده، بی‌ثباتی مدیریت در صنعت نفت بوده است.

امروز شبکه مدیریت نفت بسیار ضعیف شده است و بسیاری از مدیران موجود از توانایی بالقوه بالایی هم برخوردار نیستند.

چالش دیگر، چالش ساختار به‌هم ریخته و پیچیده صنعت نفت است که بخش‌های حاکمیتی و تصدی در هم پیچیده بوده و تفکیک شده نیستند. همچنین خود بخش‌های تصدی هم روابطشان مشخص نیست و این ساختار مشکلات فراوانی را ایجاد کرده است.

وجود شرکت‌های متعدد پیمانکاری در صنعت نفت که نظام تصمیم‌گیری آنها با بخش کارفرمایی تداخل دارد و دچار ناکارامدی گسترده نهادی هستند نیز از دیگر مشکلات است. با توجه به موارد فوق می‌توان گفت که چالش نرم‌افزاری و عدم توجه به نرم‌افزارها در جریان سرمایه‌گذاری‌ها و توسعه فنی، از چالش‌های مهم همه صنایع کشور و از جمله صنعت نفت است که نتیجه آن، کاهش مستمر کارایی و بهره‌وری و اتلاف سرمایه است. اگر نیروی انسانی با مهارت و انگیزه، سازمان و مدیریت کارامد و دانش فنی و اطلاعات را سه رکن اصلی نرم‌افزاری بدانیم، رکن سرمایه فیزیکی و تجهیزات تنها در کنار آن سه رکن می‌تواند از کارایی و بهره‌وری مطلوب برخوردار باشد.

* عضو کمیسیون انرژی مجلس