روسیه می‌داند ایران جزو کشورهایی است که دارای شخصیت بین‌المللی است که در منطقه خاورمیانه گستره نفوذ بالایی دارد و همین موضوع روس‌ها را می‌ترساند.

به گزارش حدیدنیوز، ریشه‌یابی روابط آمریکا و روسیه به سال‌های پیش از تحولات خاورمیانه و پیروزی پوتین در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش برمی‌گردد. طی سال‌های پس از فروپاشی شوروی، روسیه گام‌های بلندی برای بازگشت به قدرت برداشت، چرا که این کشور چه در دوره تزاری و چه در دوران شوروی جزو قدرت‌های بزرگ محسوب می‌شده است.گرچه در دوران پس از فروپاشی شوروی هم روس‌ها هیچ گاه از سطح اصلی خود دور نشدند، اما طی یک دوره ۱۰ساله و در دوران پسا کمونیسم در فضای بین‌المللی قدرت کمتری داشتند.

با رسیدن پوتین به قدرت میل بازگشت به قدرتی در سطح کلان دوباره شکل گرفت. گام برداشتن روسیه در سطح بالا در نظام بین‌المللی همواره این کشور را در مقابل آمریکا قرار داده است. به نظر می‌رسد با این اوصاف ماجرای پناهنده شدن اسنودن به روسیه یک جنگ اطلاعاتی و رودر رویی امنیتی بین آمریکا و روسیه را شکل بدهد که گاه این تبادل اطلاعاتی تبدیل به نوعی تبادل حقوق بشری شده است که بر روابط دوجانبه دو کشور در فضای بین‌المللی تاثیرگذار است و باعث امنیتی شدن این فضا می‌شود.

تاکید بر این موضوع که کدام قدرت در این جریان نقش پذیرنده و کدام کشور نقش اعمال‌کننده نظر را خواهد داشت مهم است.به نظر می‌رسد با این اتفاق روابط این دو کشور چشم‌انداز خوبی نداشته باشد.در واقع گرچه روسیه و آمریکا به مرحله قطع روابط نخواهند رسید اما تضاد منافع آنها باعث خواهد شد تضاد در لفظ به تضاد در رفتارها بینجامد. در واقع روسیه از آنجا که جزو کشورهایی است که دارای شخصیت بین‌المللی است تلاش می‌کند از ابزارهای مختلف برای رسیدن به جایگاه قدرت خود در گذشته بهره بگیرد. یکی از این ابزارها،ابزار اسنودن است که روسیه به وسیله آن تلاش می‌کند هویت قبلی خود را احیا کند.

در جریان این اتفاقات تغییر روابط روسیه و آمریکا بر ایران نیز تاثیر خواهد گذاشت چرا که روس‌ها بسیار تمایل دارند ایران یکی از متحدان منطقه‌ای آنها باشد. اما ایران و روسیه همواره در این باره مشکلاتی داشته‌اند. از طرفی تمایلات و بن‌مایه فکری روشنفکران ایرانی از گذشته به سمت روسیه نبوده و از طرف دیگر روسیه می‌داند ایران جزو کشورهایی است که دارای شخصیت بین‌المللی است که در منطقه خاورمیانه گستره نفوذ بالایی دارد و همین موضوع روس‌ها را می‌ترساند.

به همین دلیل روس‌ها با وجود تمایلی که به اتحاد با ایران دارند اما این بدبینی دو طرفه مانع تقویت روابط می‌شود.نکته دیگر در جریان اسنودن، سیاست روس‌ها در استفاده از هر ابزاری برای رسیدن به منافع ملی‌شان است. با توجه به اینکه در روابط روسیه و آمریکا قانونی مبنی براسترداد متخلفان وجود ندارد به همین دلیل روسیه می‌تواند اسنودن را نگه دارد، هم به این منظورکه بتواند از اطلاعات او استفاده کند، هم از وی برای تقابل اطلاعاتی- امنیتی علیه آمریکا استفاده کند. شواهد نشان می‌دهد چنین تقابل‌هایی بین روسیه و آمریکا ادامه خواهد داشت، چراکه ماجرای اسنودن باعث شکننده شدن مشروعیت آمریکا در مرزهای بین‌المللی شده است.

یادداشت/رضا حجت‌شمامی