کشف غافلگیرکننده ی یک فوران مهیب در یکی از کهکشان های نزدیک، به اخترشناسان دیدگاهی وسوسه انگیز از چیزی می دهد که احتمالن یک برون ریزی یا "آروغی" نیرومند از یک سیاهچاله ی پرخور در مرکز آن کهکشان است.

به گزارش حدیدنیوز، دانشمندان در حال پیگیری یک پژوهش دامنه دار چند ساله بر روی مولکول های درون کهکشان ها بودند که متوجه تغییراتی چشمگیر در یکی از کهکشان ها شدند. 




رابرت مینچین از رصدخانه ی آرسیبو که متن این پژوهش را ارایه کرده می گوید: «این کشف یک خوش شانسی محض و هدیه‌ای کاملن نامنتظره بود. بررسی های ما چند سال بود که ادامه داشت و هنگامی که ما به [بایگانی تصاویر] آن ها نگاه کردیم، متوجه شدیم که یکی از کهکشان ها در این بازه ی زمانی تغییر کرده و از آرامش و خاموشی آغازین به فورانی سهمگین و پرانرژی در پایان رسیده است.»
تصویر HSA از نقطه های روشن در کهکشان NGC ۶۶۰ (نقطه ها در تصویر پیوست بزرگ تر شده اند). کل عکس HSA به اندازه ی کمتر از یک پیکسل در تصویر بزرگ تریست که در محدوده ی نور دیدنی گرفته شده.
دانشمندان در حال استفاده از تلسکوپ ۳۰۵ متری ویلیام ای. گوردون در آرسیبو متعلق به بنیاد ملی دانش (NSF) برای پژوهششان بودند که متوجه این فوران در کهکشان NGC ۶۶۰ شدند، یک کهکشان مارپیچی در فاصله ی ۴۴ میلیون سال نوری از زمین در صورت فلکی ماهی (حوت). فوران یاد شده ۱۰ برابر درخشان تر از بزرگ ترین ابرنواخترها - انفجارهای ستاره ای - بود. این دانشمندان گزارش یافته های خود را در نشست انجمن اخترشناسی آمریکا در لانگ بیچ کالیفرنیا ارایه کردند.

این گروه پس از یافتن فوران، به رصد NGC ۶۶۰ با تلسکوپ آرسیبو ادامه دادند، و همچنین بر آن شدند تا برای یافتن دلیل فوران، با بهره از یک شبکه ی بین المللی از تلسکوپ ها، تصویری دقیق از این کهکشان تهیه کنند.

امانوئل مومجیان از رصدخانه ی ملی اخترشناسی رادیویی (NRAO) می گوید: «تصویربرداری دقیق و با رزولوشن بالا کلیدی بود برای درک و شناخت چیزی که دارد رخ می دهد. ما باید می فهمیدیم آیا این برون ریزی ناشی از یک ابرنواختر در این کهکشان است یا از هسته ی آن. ما این کار را تنها با به هم پیوستن رادیوتلسکوپ هایی که فاصله ی زیادی از هم داشتند و بالا بردن نیروی تصویربرداری آن ها می توانستیم انجام دهیم.»

ستاره شناسان از شبکه ای به نام آرایه ی با حساسیت بالا (HSA) کمک گرفتند که تشکیل شده از: آرایه با خط مبنای بسیار بلند (VLBA) متعلق به NSF - یک سامانه ی قاره گسترِ ۱۰ رادیوتلسکوپی که از هاوایی تا جزایر ویرجین گسترده شده-، تلسکوپ آرسیبو، تلسکوپ ۱۰۰ متری گرین بنک متعلق به NSF در ویرجینیای باختری، و رادیوتلسکوپ ۱۰۰ متری افلسبرگ از بنیاد ماکس پلانک برای اخترشناسی رادیویی در آلمان.

مومجیان می گوید: «با افزودن منطقه ی گسترده ی دریافت پرتوی این سه بشقاب بزرگ به VLBA، توانستیم این تصاویر را بسیار سریع تر تهیه کنیم. کاری که ما با HSA در کمتر از نیم روز انجام دادیم، اگر تنها با VLBA می خواستیم انجام دهیم حدود ۹ روز به درازا می کشید.»

تصاویری که به دست آمد بسیار پیچیده تر از چشمداشت دانشمندان بود. آن ها انتظار داشتند یا حلقه ی یک ابرنواختر رو به گسترش را ببینند یا فواره ای از مواد بسیار پرسرعت که از هسته ی کهکشان بیرون می زند. ولی به جای آن پنج نقطه ی درخشان از تابش رادیویی دیدند، یکی نزدیک مرکز کهکشان و در هر دو سوی آن هم دو تا.

کریس سالتر از رصدخانه ی آرسیبو می گوید: «پذیرفتنی ترین توضیح اینست که فواره هایی در حال بیرون زدن از هسته اند، ولی این فواره ها دچار لنگش و تکان خوردنند و این نقاط روشنی که می بینیم جاهاییست که فواره ها با مواد نزدیک هسته ی کهکشان برخورد کرده اند.» وی می افزاید: «ما برای تایید این نظریه، تا چند سال دیگر به رصد این کهکشان با HSA ادامه خواهیم داد.»

اگر اندیشه ی فواره ها درست باشد، پس این برون ریزی در اثر موادی رخ داده که به درون یک سیاهچاله ی ابرپرجرم در مرکز کهکشان فروکشیده شده اند. این مواد می بایست پیش از آن که در سیاهچاله فرو روند یک قرص چرخان بسیار سریع به گرد آن ساخته باشند و همین قرص، فواره هایی از ذرات تولید کرده که با سرعتی نزدیک به سرعت نور از آن بیرون می زنند.

در مرکز کهکشان خودمان هم ابری از گاز در حال کشیده شدن به سوی ابرسیاهچاله ی مرکزی آنست که انتظار می رود در میانه های امسال به درون آن فروکشیده شود؛ اخترشناسان این ابر را به دقت زیر نظر دارند