>پايگاه خبری تحليلی حديد نيوز 21 مهر 1403 ساعت 8:00 http://www.hadidnews.com/news/39137/بحران-مخاطب-زنگ-هشدار-کاهش-تلویزیون -------------------------------------------------- عنوان :  بحران مخاطب | زنگِ هشدار «کاهش مخاطب» در تلویزیون -------------------------------------------------- مشکل امروز تلویزیون کجاست؛ بازیگر، فیلمنامه، مدیر یا رقبا؟ در این گزارش به واکاوی علل کم‌مخاطب‌شدن صداوسیما می‌پردازیم. متن : به گزارش حدید نیوز، در چند سال اخیر Ùˆ نظرسنجی های مختلف نشان Ù…ÛŒ دهد تعداد مخاطب تلویزیون پایین آمده است. برخی از مدیران صداوسیما خصوصاً مرکز تحقیقات، این نکته را ناشی از پایین آمدنِ مخاطب برودکست ها (تلویزیون ها) در دنیا Ù…ÛŒ دانند Ùˆ برودبندها (رسانه های صوت Ùˆ تصویر فراگیر Ù€ فضای مجازی) توانستند Ú¯ÙˆÛŒ سبقت را بربایند، اما به نظر Ù…ÛŒ رسد این همه داستان نیست. اگر این حقیقت را بپذیریم پس چرا «Ù…Ù† Ùˆ تو» بعد از یک تعطیلی موقت دوباره قصد بازگشت دارد؟!! البته همان روزها خودشان هم برای فرار از واقعیت تعطیلی شان، پایین آمدن مخاطب برودکست ها را دلیل این رفتن عنوان Ù…ÛŒ کردند، اما حالا Ú©Ù‡ برگشتند این خودش نکته ای است! یعنی این ماجرای کاهش مخاطب برودکست ها Ùˆ افزایش کانون توجه برودبندها، همه واقعیت کاهش مخاطب برخی از رسانه های برودکستی نیست، دلیلی Ú©Ù‡ بیشتر مدیران تلویزیون Ù…ÛŒ آورند تا به انتقادها درباره کاهش مخاطب پاسخ بدهند. هر بار این نکته مطرح شده است Ùˆ باید دوباره آن را تکرار کرد؛ مردم از محتوای با کیفیت خوب سرگرم کننده استقبال Ù…ÛŒ کنند، حالا اگر این محتوا پاک باشد Ùˆ سالم Ùˆ خانوادگی، این استقبال بیشتر هم Ù…ÛŒ شود، به خلاف برخی Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ گویند پیش از این برخی شبکه های ماهواره ای خصوصاً «Ù…Ù† وتو» مخاطب دارند چون نسل جدید Ùˆ خانواده های ایرانی از این برنامه ها Ùˆ سریال ها استقبال Ù…ÛŒ کنند Ú©Ù‡ عمدتاً مبتذل، مستهجن Ùˆ هیچ سنخیتی با سبک زندگی ایرانی ها ندارد. اما باز این نکته هم همه واقعیت نیست؛ مردم محتوای سالم Ùˆ پاک Ùˆ خانوادگی را به هر محتوایی ترجیح Ù…ÛŒ دهند. همگان دیدند وقتی پلتفرم ها (نمایش خانگی) آمدند چقدر بیننده ماهواره پایین آمد، در نظرسنجی اخیر هم این نکته را Ù…ÛŒ توان کاملاً به وضوح مشاهده کرد. با توجه به اینکه مردم بیشتر فیلم Ùˆ سریال شان را در حدود Û³Û¹ Ùˆ ۴دهم درصد از طریق سایت های اینترنتی دانلود Ùˆ تماشا Ù…ÛŒ کنند، از پلتفرم های داخلی Û±Û¸ Ùˆ ۷دهم درصد فیلم Ùˆ سریال شان را دنبال Ù…ÛŒ کنند، از پلتفرم های خارجی Û±Û± Ùˆ ۶دهم درصد Ùˆ تلویزیون ایران Û±Û± Ùˆ نیم درصد؛ با توجه به کاهش مخاطب صداوسیما، ماهواره یک پله پایین تر قرار دارد Ùˆ به میزان Û±Û° Ùˆ یکدهم درصد از شبکه های ماهواره ای فیلم Ùˆ سریال شان را دنبال Ù…ÛŒ کنند (این نظرسنجی براساس یافته های جدید مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران Ù€ ایسپا است). شبکه من وتو با پخش برنامه پایانی خود در بهمن Û±Û´Û°Û² پس از چهارده سال به دلیل مشکلات مالی Ùˆ نبود اسپانسر تعطیل شد. عوامل تلویزیون من وتو در بیانیه ای از بازگشت این شبکه به ماهواره خبر دادند، اما عنوان کردند Ú©Ù‡ برای دسترسی مردم داخل ایران به برنامه های این شبکه، خارج نشینان ملزم به خرید اشتراک هستند. ناگفته نماند Ú©Ù‡ خرید اشتراک یا چیزی شبیه به این احتمالاً شوآف جدید مدیران من وتوست Ùˆ ما به زودی Ùˆ بدون هیچ مانعی شاهد بازگشت دوباره این شبکه خواهیم بود. بنابراین برودکست ها کماکان بیننده دارند اگر به جنبه های سرگرم کنندگی، محتوای درست Ùˆ جذاب Ùˆ خیلی از موارد دیگر توجه شود. حالا چرا در فقدان برنامه خوب Ùˆ سرگرم کننده در تلویزیون ایران، مردم به سمت «Ù…Ù† وتو» Ù…ÛŒ رفتند؟ در گام اول، برنامه هایی موسیقیایی Ùˆ رئالیتی شو؛ از «Ø¨ÙØ±Ù…ایید شام» تا «Ø¢Ú©Ø§Ø¯Ù…ÛŒ موسیقی» Ú©Ù‡ تمرکز ویژه بر سرگرمی مردم گذاشته بود. بنابراین مشکل در تلویزیون ایران، حتماً سرگرمی است، البته همه تقصیرها Ùˆ ضعف ها متوجه شبکه نسیم نیست Ú©Ù‡ در فقدان برخی از برنامه های قدیمی Ùˆ اصطلاحاً نمانام های ویژه (برندها) در همه شبکه های تلویزیون Ùˆ Ú©ÙˆÚ† بسیاری از چهره های صداوسیما به شبکه نمایش خانگی، توانست در پوست اندازی جدید، برنامه های تازه با چهره های جدیدی را معرفی کند. برخی از آنها موفق بوده است، اما مشکل از جایی شروع Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ سریال های جدید آن حال Ùˆ هوای گذشته را ندارد، حالا مشکل اینجا کجاست؟ بازیگر، فیلمنامه، مدیر یا رقبا؟ برخی اعتقاد دارند دوران سریال های خیابان خلوت Ú©Ù† به سر آمده است Ùˆ دیگر خبری از لحظه شماری برای آغاز سریال هایی چون «Ù…تهم گریخت» نیست. سریال های تازه خصوصاً در مناسبت ها، نمی توانند به گرد پای سریال های رمضانی یا نوروزی گذشته برسند، البته سریال های خوبی هم در این دوران ساخته شده اند Ú©Ù‡ در جایگاه خودش بیننده هم داشته است، همچون «Ø·ÙˆØ¨ÛŒ» Ú©Ù‡ روزهای پایانی خودش را روی آنتن Ù…ÛŒ گذراند یا «Ù†ÙˆÙ† Ø®» Ú©Ù‡ فصل جدید آن به نوروزی Ú©Ù‡ گذشت رسید Ùˆ «Ù¾Ø§ÛŒØªØ®ØªÛŒ» Ú©Ù‡ در راه است، این ها همه بیننده داشته Ùˆ خواهند داشت. حتماً عدم اقبال برخی از سریال ها به قدرت Ùˆ عیار سازندگان هم برمی گردد؛ روزگاری حسن فتحی برای ماه رمضان سریال Ù…ÛŒ ساخت Ùˆ به طور مثال «Ù…یوه ممنوعه» هنوز هم پربیننده است، یا سریال در ایام محرم ساخته Ù…ÛŒ شد با نام «Ø´Ø¨ دهم» یا سریال عید نوروزی یا کارهای مهران مدیری بوده یا بقیه کارگردانان کاربلد Ú©Ù‡ این روزها نام شان بیشتر در شبکه نمایش خانگی به گوش Ù…ÛŒ رسد. برخی این ضعف را در شخصیت پردازی نادرست Ùˆ فقدان زوج بازیگر قدرتمند در این سریال ها Ù…ÛŒ دانند، یا فیلمنامه های ضعیف Ú©Ù‡ کمتر به ذائقه مخاطب توجه کرده است. شاید بیشتر از سریال سازها Ùˆ برنامه سازها، این مدیران اند Ú©Ù‡ تقصیر بیشتری بر گردن شان است، چرا Ú©Ù‡ در دهه Û±Û³Û·Û° Ùˆ Û±Û³Û¸Û° Ùˆ کارنامه موفقیت آمیز سریال ها Ùˆ برنامه های تلویزیون را بررسی کنیم این دوره ها مردم بیشتر از تلویزیون سریال Ùˆ برنامه Ù…ÛŒ دیدند. حتی در چند سال گذشته هم این اقبال بیشتر بود؛ شاید مدیران آن موقع بیشتر به رفتار گزینشی عمل Ù…ÛŒ کردند، برای مناسبت ها برنامه داشتند Ùˆ هر سریال Ùˆ برنامه ای را روی آنتن نمی بردند. در چند سال اخیر بعضاً دیده شده است سریالی غیرمناسبتی سر از فضای مناسبتی درمی آورد، توجیه هم این است Ú©Ù‡ سریال حتماً نباید سفره سحر Ùˆ افطار داشته باشد! اما به طورکلی هرچه به اواخر دهه هشتاد نزدیک شدیم Ùˆ رسیدیم به دهه نود، سریال ها جذابیت شان کمتر Ùˆ کمتر شد Ùˆ کار به جایی رسیده است Ú©Ù‡ تقریباً اقبال سریال ها به بیش از Û±Û° درصد نمی رسد. همه چیز بر گردن کاهش جهانی مخاطب تلویزیون افتاده اما نباید ضعف ساختاری Ùˆ محتوایی سریال ها را هم نادیده گرفت. اما واقعاً مشکل کجاست؟ آیا فقط تقصیر گردن اقبال زیاد فضای مجازی Ùˆ دسترسی بیشتر مخاطبان به مدیاهای بیشتر است یا تلویزیون، سریال ها Ùˆ برنامه هایش درگیر مشکلات دیگری در جذب مخاطب اند؟ سریال ها ظرفیت ماندگار شدن ندارند در حالی Ú©Ù‡ هنوز تلویزیون اصطلاحاً نان سریال های تکراری رمضانی Ùˆ نوروزی اش را Ù…ÛŒ خورد. بارها با کارگردانان Ùˆ بازیگران گذشته صحبت کرده ایم Ùˆ آن ها هم نسبت به این روند سریال سازی گلایه دارند، جالب است یکی از مهم ترین انتقادات شان به سازندگانی برمی گردد Ú©Ù‡ در زمان پرداخت Ùˆ مطالعه فیلمنامه، کار دیگری را با بازیگر جلو Ù…ÛŒ برند اما هنگام تدوین Ùˆ نمایش، کار دیگری Ù…ÛŒ شود. اگر به نظرات مردم اهمیتی داده نشود با این روند Ùˆ اتکا به چند تهیه کننده، فیلمنامه نویس Ùˆ حتی گروه عوامل، سریال های تلویزیون همین طور از جامعه Ùˆ مخاطب دورتر Ù…ÛŒ شوند. مردم به این چند سؤال، نظرتان درباره سریال های تلویزیون چیست؟ ØŒ چرا فضای مجازی Ùˆ شبکه های دیگر را به تلویزیون ترجیح Ù…ÛŒ دهید؟، آخرین سریالی Ú©Ù‡ دیدید Ú†Ù‡ بوده است Ùˆ چرا کارهای گذشته را به امروز ترجیح Ù…ÛŒ دهید؟ Ùˆ از مدیران تلویزیون Ùˆ سریال سازان Ú†Ù‡ انتظاراتی دارید؟ ØŒ پاسخ های قابل تأملی داشتند: Ù€ یکی از مخاطبین گفت: سریال های امروز از واقعیت جامعه دورند Ùˆ مخاطبین به این دلیل نگاه نمی کنند چون با کار بدون برنامه Ùˆ سرمنزل مواجهند Ú©Ù‡ بیشتر اصطلاحاً حوصله بر Ùˆ وقت تلف Ú©Ù† است، از طرفی دیگر کارها جوان پسند نیست؛ البته بعضاً سریال هایی هم پخش Ù…ÛŒ شوند Ú©Ù‡ ما را امیدوار Ù…ÛŒ کنند مثل «Ø·ÙˆØ¨ÛŒ» Ú©Ù‡ کار کارگردانی است Ú©Ù‡ هنوز با «Ù¾Ø³ از باران» او خاطره داریم. باید از کارگردانان Ùˆ بازیگران گذشته استفاده کنیم Ùˆ آنها در میدان باشند. Ù€ متأسفانه آن قدر فیلمنامه نویس ها از جامعه دور شده اند Ùˆ سوژه های تکراری را به مخاطب القاء Ù…ÛŒ کند، آن قدر به خودشان زحمت نمی دهند Ú©Ù‡ پیچیدگی فیلم هایشان را زیادتر کنند، یا به پایان فیلم ها توجه کنند تا بیننده بیشتر جذب شود. امروز آن قدر سازندگان Ùˆ عوامل Ùˆ دست اندرکاران سریال های تلویزیونی بیننده را درنظر نمی گیرند Ú©Ù‡ سریالی ساخته شود تا مخاطب منتظر قسمت بعدی اش بماند. Ù€ یکی از مخاطبین دیگر به سریال های نوستالژی اشاره کرد. او هنوز هم از سریال «Ù¾Ø¯Ø±Ø³Ø§Ù„ار» نام Ù…ÛŒ برد Ùˆ Ù…ÛŒ گفت؛ این سریالی بود Ú©Ù‡ مخاطب منتظر قسمت بعدی اش Ù…ÛŒ ماند، چرا دیگر این چنین سریال هایی ساخته نمی شود؟ مثلاً همین مخاطب Ù…ÛŒ گفت؛ زمانی Ú©Ù‡ سریالی مثل مزد ترس ساخته Ù…ÛŒ شد با توجه به مسائل اکشن Ùˆ پلیسی نمی گذاشت کار دچار شعار Ùˆ اغراق شود. Ù€ با اغلب مخاطبانی Ú©Ù‡ صحبت کردیم به کارهای مهران مدیری، خندوانه رامبد جوان Ùˆ سریال هایی مثل نون.Ø®. Ùˆ پایتخت اشاره کردند Ú©Ù‡ خیلی به دل نشسته است چون درباره فرهنگ Ùˆ قومیت ها Ùˆ اتفاقات، خیلی اصولی Ùˆ حرفه ای برخورد کرده است. به قول یکی از این مخاطبین؛ از دل برآمده Ùˆ بر دل نشسته است. Ù€ یکی از مخاطبین درباره اینکه باید سازندگان Ú†Ù‡ کار کنند Ú©Ù‡ دوباره سریال هایشان مخاطب را راضی کند، گفت: فلاش بکی به گذشته بزنند Ú©Ù‡ چرا در گذشته موفق Ù…ÛŒ شدند Ùˆ الآن نمی شوند؟ چرا آن موقع با دغدغه کار Ù…ÛŒ کردند Ùˆ الآن فقط در کارها آب بسته Ù…ÛŒ شود؟ (شاید مطالعه این گزارش تحت عنوان «Ù„طفـاً تلویزیون را به عقب برگردانید!» خالی از لطف نباشد). Ù€ مخاطبی به ما گفت؛ دیگر بعد از کارهای مهران مدیری Ùˆ رضا عطاران در عرصه طنز فقط پایتخت را دیده Ùˆ یا ستایش Ùˆ کیمیا را دنبال کرده ایم، از تلویزیون ناراحتیم Ú©Ù‡ چرا فیلمنامه های قصه Ú¯Ùˆ Ùˆ طنزِ درست را به کارهای متکی به فضای مجازی Ùˆ آپارتمانی بی مصرف با موضوعات تکراری ترجیح داده است. انتقادی Ú©Ù‡ داریم متأسفانه سریال خوب در این چند سال Ú©Ù… ساخته شده است. Ù€ گروهی سریال های تاریخی تلویزیون را Ù…ÛŒ پسندند Ùˆ مثلاً Ù…ÛŒ گفتند هنوز مختارنامه Ù…ÛŒ بینند Ú©Ù‡ برایشان تازگی دارد، از مدیران تلویزیون Ù…ÛŒ خواستند به جای این همه سریال های جورواجور به فکر تقویت کارهای الف فاخر Ùˆ تاریخی ماندگار باشند. اما در دلِ همه این نظرات مردمی، بسیاری از آنها نشان Ù…ÛŒ دهد «Ù…Ù† وتو» Ùˆ یا هر شبکه ماهواره ای، بیننده نخواهد داشت اگر تلویزیون به محتوای جذاب Ùˆ ذائقه مخاطبان توجه کند. آنها با دروغ پردازی Ùˆ فریب افکار عمومی اعلام کردند؛ از امروز تعطیل Ù…ÛŒ شویم به خاطر بودجه. Ùˆ حالا دوباره با یک شوآف دیگری برگشته اند اما این بار از مردم ایرانی برای دیدن محتوای «Ù…بتذل Ùˆ مستهجن »Ø´Ø§Ù† طلب اشتراک Ù…ÛŒ کنند. این بهترین فرصتی است Ú©Ù‡ تلویزیون با بازگرداندن چهره های موردنظر مردم، ساخت برنامه Ùˆ سریال جذاب Ùˆ امیدوارکننده از جمله ساخت دوباره «Ø²ÛŒØ±Ø®Ø§Ú©ÛŒ» Ùˆ «Ù†ÙˆÙ† Ø®» نشان داد چقدر بیننده منتظر تماشای این سریال ها بود Ùˆ حالا Ú©Ù‡ فصل جدید «Ù¾Ø§ÛŒØªØ®Øª» در راه است، این امیدواری وجود دارد بازگشت برندها با برخی از چهره های خاص همچون مهران مدیری، رامبد جوان Ùˆ احسان علیخانی هم اتفاق بیفتد. بسیاری از مخاطبان میان صحبت هایشان بارها به «Ù†ÙˆØ³ØªØ§Ù„Ú˜ÛŒ» اشاره کردند Ùˆ کمتر بیننده ای را دیدم Ú©Ù‡ خیلی پشت سرهم Ùˆ جدّی سریال های امروز تلویزیون را دنبال کند، البته خودشان شبکه های تلویزیونی Ùˆ میهنی را به شبکه های ماهواره ای Ùˆ فضای مجازی ترجیح Ù…ÛŒ دادند، انتظار داشتند مدیران Ùˆ دست اندرکاران به جای گوش دادن به حرف های واهی Ùˆ رفتارهای سفارشی، از مردم نیازسنجی کنند. مخاطبی گفت: از مردم جویا شوند Ú†Ù‡ کارهایی را دوست دارند. واقعاً ماه رمضان Ùˆ عید نوروز سریال هایی پخش Ù…ÛŒ شد Ú©Ù‡ همه بی خیال شبکه های دیگر Ù…ÛŒ شدند، Ùˆ چرا الآن دیگر از این خبرها نیست؟ همچنان Ú©Ù‡ رقبا (پلتفرم های داخلی Ùˆ خارجی) در Ú©Ù… مخاطب شدن تلویزیون تأثیرگذار است این رقابت را امثال شبکه «Ù…Ù† وتو» هم باید جدّی بگیرند، فکر نکنند با هر محتوای اصطلاحاً مبتذل Ùˆ مستهجنی Ù…ÛŒ توانند مخاطب جذب کنند. مخاطبان امروز به دنبال محتوای جذاب اند؛ اگر این محتوا را بتوانند در سالن های سینما به دست بیاورند حتماً آن فیلم در گیشه پرفروش خواهد شد همان طور Ú©Ù‡ برای چند فیلم سینمایی این اتفاق افتاد Ùˆ یا پلتفرم های نمایش خانگی Ú©Ù‡ بعضاً با سریال های خوب Ùˆ جذاب، تعداد Ùˆ میزان استقبال مخاطبانش تغییر Ù…ÛŒ کند Ùˆ Ú†Ù‡ در تلویزیون Ú©Ù‡ ایام نوروز با «Ø²ÛŒØ±Ø®Ø§Ú©ÛŒ» Ùˆ در ماه رمضان با «Ù†ÙˆÙ† Ø®» Ùˆ حتی این ایام با «Ø·ÙˆØ¨ÛŒ» این اتفاق افتاد Ùˆ Ù…ÛŒ توان سطح رضایتمندی مردم از سریال های تلویزیون را در پیام هایشان دید اما در بسیاری از اوقات این اتفاق نیفتاده است. تبلیغات بازگشت «Ù…Ù† وتو» نشان Ù…ÛŒ دهد بر همان باور واهی نهفته است Ú©Ù‡ در گذشته با هر نوع برنامه Ùˆ محتوای مبتذلی مخاطب را جذب خودش Ù…ÛŒ کرد امروز با پلتفرم های داخلی روبه روست Ú©Ù‡ مخاطبان ایرانی حتی آنها را در انتخاب فیلم Ùˆ سریال به تلویزیون ایرانی ترجیح Ù…ÛŒ دهند./ تسنیم